Alles aan dit boek raakte me: de prachtige foto’s, de persoonlijke anekdotes van Al Gore, en de ongemakkelijke waarheid zelf. Dat had ik niet verwacht, het boek is uit 2006 en inmiddels worden we dagelijks met de waarheid om de oren geslagen. Toch: ik leerde nieuwe dingen. Vooral: de kennis is (dus) al (meer dan) 16 jaar alom bekend en wat doen we eraan? En wat zegt dat over de komende 16 jaar?
Het boek De ongemakkelijke waarheid …
… is gebaseerd op de diaserie, en later de film, waarmee Al Gore de hele wereld rondreisde. Het behandelt veel verschillende onderwerpen: orkanen, gletsjers, oceaantemperatuur, bevolkingsgroei, stijgende waterspiegel, sja wat niet? De kracht van het boek zit in de manier waarop deze onderwerpen worden gepresenteerd: qua tekst erg kort en krachtig. De meeste zeggingskracht hebben de bijgevoegde grafieken die de ontwikkeling van de diverse aspecten van de klimaatverandering weergeven, en soms ook extrapoleren. Hier kun je de ogen niet voor sluiten.
De foto’s zijn een verhaal apart. Ik heb (echt waar) een traantje gelaten bij de beroemde foto van de ‘opkomende aarde’ van kerst 1968. Maar ook de andere foto’s roepen emoties op, met name de toen – nu foto’s van de terugtrekkende gletsjers. Daarbij moet je bedenken dat ons drinkwater daar vandaan komt. Best beangstigend!
Dingen geleerd
Ik had niet gedacht nog nieuwe dingen te zullen leren, ik lees de laatste tijd vrij veel over klimaatverandering. Wat er met Nederland zou gebeuren bij een 6 meter stijgende zeespiegel was me wel bekend: alleen op de Veluwe en in Limburg houden we droge voeten. Maar in Beijing en Shanghai is het nog een graadje erger door de grote bevolking daar: 20 cq 40 miljoen mensen zullen moeten verhuizen. In Calcutta en Bangladesh nog eens 60 miljoen. Dit zijn enorme aantallen.
Echter, het ‘ademen’ van de aarde was helemaal nieuw voor mij. Boven de evenaar ligt het grootste landoppervlak: heel Noord-Amerika, Europa, de helft van Afrika, Rusland, China. Alleen Zuid-Amerika, de onderste helft van Afrika en Oceanië liggen onder de evenaar. Door die ongelijke verdeling is ook de meeste vegetatie boven de evenaar te vinden. Als in het noordelijk halfrond het lente en zomer is, lopen de planten uit, nemen de bladeren CO2 op, en daalt het CO2-niveau wereldwijd. In de herfst en winter vallen de bladeren en geven ze CO2 terug aan de atmosfeer. Dan neemt de CO2 concentratie weer toe. De aarde ademt in en uit. Dit levert een zaagtandgrafiek op. Mooi! De CO2 concentraties worden al sinds 1958 op Hawaii gemeten: bij de start was het rond 315, in 2005 rond 380 (en in 2020 rond 412!).
Persoonlijke anekdotes
In het boek vinden we diverse lichtgeel gekleurde hoofdstukjes: dit zijn de persoonlijke verhalen van Al Gore. Mij trof met name de inleiding: door het zware ongeluk van zijn zoon kreeg Gore een heel andere kijk op zijn prioriteiten: ten eerste zijn gezin en ten tweede het milieu. Bekend is dat bij heel veel mensen dat soort intense ervaringen tot een veranderde levensstijl leidt. Carrière is opeens minder belangrijk. Ik ervoer het zelf bij het overlijden van mijn ouders, ben nu meer maatschappelijk geïnteresseerd.
Ook de andere persoonlijke stukjes zijn interessant. Eentje gaat over zijn zus, die jong overleed aan longkanker terwijl hun ouders nog tabak verbouwden op hun boerderij. Dat was in 1984, terwijl de relatie roken – longkanker al sinds 1964 bekend was. Gore verklaart het door de media-uitingen van de sigarettenfabrikanten, die de relatie afzwakten en door de tijdsgeest, waarin roken nog heel normaal was. Hij vergelijkt deze situatie met de activiteiten van de fossiele industrie, die nu precies hetzelfde doen (en ik vergelijk het roken met het eten van vlees, wat nu nog heel normaal is). De geschiedenis herhaalt zich.
Evaluatie
Ik vond dit een uitstekend, volstrekt niet gedateerd boek. De historische data zijn er nog steeds, de ge-extrapoleerde data zijn niet overdreven, integendeel. Gore weet in hele simpele stukken tekst de meest ingewikkelde dingen uit te leggen. Daarbij wordt er zeldzaam goed gebruik gemaakt van impactvolle grafieken en foto’s.
Ofschoon het boek goed is vertaald, gaan de meeste woordgrappen verloren (Het park dat voorheen bekend stond als gletsjerpark bekt toch wat minder goed als The park formerly known as Glacier Park, á la TAFKA Prince.) Toch zijn de teksten vaak lichtvoetig en grappig. Knap, met zo’n zwaar onderwerp.
Ik vond het boek een genot om te lezen en te bekijken.
Ik denk dat het boek heel geschikt is voor iedereen die zich nu inleest in klimaatverandering, omdat het zo’n breed scala aan onderwerpen afdekt. Ook voor tieners is het heel geschikt, als basis voor een schoolwerkstuk, of gewoon om het nieuws wat beter te begrijpen. Er is trouwens ook een jongeren-editie van dit boek.
In 2017 schreef Al Gore An Inconvenient Sequel: Truth to Power, waarin niet zozeer op de wetenschappelijke achtergrond wordt ingegaan, maar op wat wij nu kunnen doen, nee, zo snel mogelijk moeten doen.
Ik gaf het boek 5*
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Je kunt dit boek (online) kopen bij de meeste boekhandels, maar ik zou, lekker duurzaam, gaan voor een tweedehands exemplaar. Kijk eens bij Boekwinkeltjes, het boek is voor een paar Euro te koop.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates!
[email-subscribers-form id=”1″]