Hoogleraar Neuropsychologie Margriet Sitskoorn schreef een aantal heel leuke, interessante boeken, en dit is er één van: Ik wil iets van jou, jij wilt iets van mij uit 2012. Margriet’s specialiteit is de relatie tussen hersenen en gedrag, en daarover gaat dit boek dus ook: hoe je jezelf maar ook anderen kunt beïnvloeden. Ik stak er héééél wat van op.
Je hersenen zijn plastisch, ze veranderen door invloeden van buitenaf, en door dingen die je zelf doet. Die ervaringen leveren bepaalde wetmatigheden op. En die wetmatigheden sturen ook weer je gedrag. En zo werkt het bij anderen natuurlijk ook. Daar kun je dus gebruik van maken. Met geweldige voorbeelden van wetenschappelijk onderzoek en leuke testjes laat Margriet zien hóé je die wetmatigheden kunt gebruiken. Het boekje is vrij dun en vlot geschreven, echt een aanwinst voor mijn Sitskoorn-collectie!
Het psychologieboek Ik wil iets van jou, jij wilt iets van mij …
…. heeft 9 korte hoofdstukken die lezen als blogs. Niet zo gek, want het boek is gebaseerd op een aantal van Margriet’s columns voor verschillende (vak)bladen. Het begint met een theoretisch hoofdstuk over de werking van de hersenen. Daarna gaat het in op allerlei experimenten met de meest waanzinnige uitkomsten. Ik geef een aantal zaken die mij met name opvielen, nog geen 1% van alle tips en anekdotes.
Waarneming beïnvloeden
Waarneming beïnvloeden is het tweede hoofdstuk en hierin raadt Margriet ons onder andere aan een verkleinglas in je tas te stoppen. He? Ja, als je ergens pijn hebt of een zwelling, en je kijkt er door een verkleinglas naar, dan neemt de pijn én de zwelling af. Wat ook helpt om pijn te verminderen is naar iets hééél moois kijken, ga bijvoorbeeld naar een museum. En alléééén voor vrouwen is deze tip: kijk naar een foto van je geliefde. Die hoeft niet heel mooi te zijn ….
Emotie en gevoel beïnvloeden
Emotie en gevoel beïnvloeden, het derde hoofdstuk geeft (onder veel andere!) een overzicht van facial feedback: het gezicht wat je trekt beïnvloedt je humeur. We kennen allemaal al de tip om een pen tussen je tanden te klemmen, zodat je hersenen denken dat je lacht en er een bijpassend vrolijk humeur bij serveren.
Onbekend voor mij was dat bijgeloof werkt! De mededeling dat je met een ‘gelukkige bal’ sport, zorgt voor een beter resultaat, waarschijnlijk door een verhoogd zelfvertrouwen én langer volhouden.
Ook met geld kun je jezelf tot betere prestaties aanzetten, zelfs de onbewuste waarneming ervan. Een screensaver met geld erop motiveert, maaaaar maakt ook asociaal: je vraagt minder snel om hulp, maar biedt het ook minder snel aan anderen aan. Verder ben je minder bereid geld te doneren, en breng je je vrije tijd liever alleen door. Geld zorgt voor een gevoel van onafhankelijkheid. Prettig is dat je je erdoor ook minder snel buitengesloten voelt.
Iets heel anders is het effect van (klassieke) muziek, wat onverklaarbare rillingen van genot kan opleveren. Dat heeft te maken met de bloedtoevoer naar de beloningscentra in de hersenen, waardoor het ook negatieve emoties onderdrukt. Dit merkte Susan Cain in Bitterzoet ook al op. Waarom dat precies zo is, dat weten we niet, maar dit is ooit evolutionair zo ontwikkeld.
Aandacht beïnvloeden
Daarna komt een hoofdstuk over aandacht beïnvloeden. Het begint met een geweldig leuke opdracht: tel de negens tussen 0 en 100: 9, 19, 29, je snapt het wel. Op hoeveel kom je uit? Het juiste antwoord geef ik je later.
Een onderzoek legde de relatie tussen activiteiten en geluksgevoel, en kwam tot de verrassende conclusie dat wanneer we onze gedachten laten afdwalen, we ons minder gelukkig gaan voelen. Hieruit blijkt het nut van mindfulness, je concentreren op het nu.
Van rustig zitten mediteren ga je niet zweten, en dat is nu juist waar een ander onderzoek over gaat: er is verschil tussen de geur van angstzweet en sportzweet. Je ruikt dat verschil niet bewust, maar de hersenen detecteren het wél. Angstzweet activeert de gebieden van empathie én van aandacht. Die extra aandacht is vroeger, bij de mammoetjacht, vast heel nuttig is geweest. Maar: door de empathie kun je je beter in een ander inleven … en word je zélf óók angstig.
Geheugen beïnvloeden
Het gaat boek gaat verder met het beïnvloeden van je geheugen. Je kunt zaken beter onthouden als je er een patroon in herkent. (Probeer deze eens te onthouden: 602474282930311252365366. Herken je een patroon?).
Ook interessant is dat het weer van invloed is op je geheugen en je stemming. Mooi, warm weer, als onderbreking van een koude periode, verbetert beide, en de ideale temperatuur is 22 graden. Ik kan iedereen een weekje Spanje in de herfst en nog een weekje in de winter aanbevelen (ik schrijf dit dan ook in Spanje).
Denken beïnvloeden
Kun je je IQ, je denken beïnvloeden? Blijkbaar wel: we presteren slechter na een contact met de kleur rood. Op basis van hersenscans is ontdekt dat deze kleur ‘vermijden’ opwekt, niet zo raar als je aan stoplichten denkt. En dat leidt dus tot slechtere scores op allerlei testen.
Over vermijden gesproken: mannen moeten niet alleen de kleur rood vermijden (pun intended) maar ook vrouwen, en zéker aantrekkelijke vrouwen, waarop ze indruk willen maken. Dat kost namelijk energie, en die gaat weer ten koste van de prestatie op intelligentie-testen.
Een ander leuk weetje: als je een keuze gemaakt hebt, en je wilt je keuze objectief kunnen beoordelen, kun je het beste even grondig … je handen wassen. Dit ‘schoont’ namelijk ook je hersenen op van de ‘gekozen-dus-beter-bias’.
En als laatste: je kunt je executieve vaardigheden, zoals doelen stellen en plannen, verbeteren door (een gevoel van) macht te hebben. Het is dus niet zo dat leidinggevenden hun positie hebben verkregen doordat ze betere executieve vaardigheden hebben, nee, het is net andersom!
Keuzes beïnvloeden
Het hoofdstuk over keuzes beïnvloeden begint met een geweldige kaarttruc, die ik helaas niet kan beschrijven. Daarvoor moet je echt het boek lezen, sorry. Een ander voorbeeld is wel uit te leggen: het gebruik van vergelijkingsvragen. Begin met je ‘slachtoffer’ simpele vragen te stellen: ga je liever naar Engeland of Spanje? Welk dier is het zwaarst, een olifant of een nijlpaard? Het gaat hier niet om het antwoord, maar om de reactie op de vervolgvraag: Wil je een computer kopen, of niet? En dan blijkt dat die eerste twee vragen je aanzetten tot kopen! Of de derde vraag is: Wil je met X of met Y uit? Je slachtoffer kiest dan veel vaker voor uitgaan, in plaats van beide opties af te wijzen, in vergelijking met iemand die niet eerst twee vergelijkingsvragen heeft gehad. Hoe nuttig!
(A)sociaal gedrag beïnvloeden
Sociaal of juist asociaal gedrag is ook te beïnvloeden. Een fijn voorbeeld gaat over negatieve feedback geven. Zeg niet: ga even zitten, beter is: ga even liggen! Die houding geeft een associatie van ontspanning, wat er weer voor zorgt dat je niet direct (verbaal) aangevallen wordt na het slechte nieuws.
Verder levert een frisse geur moreel zuiverder gedrag op. Handig, hier kun je de schoonmaaktijden en -materialen op aanpassen!
Een gevoel van walging zorgt voor ontmenselijking van de persoon die jouw walging opwekt, bepaalde hersengebieden die je laten nadenken over mensen reageren anders dan bij trots, medelijden of afgunst. Dat laatste verbaasde me, afgunst en walging zijn beide negatieve emoties, maar walging maakt de weg vrij voor bijzonder naar gedrag, iemand als een beest behandelen. Je hebt voor die persoon noch empathie (wel bij trots en en medelijden) noch respect (wel bij trots en afgunst).
Erotiek beïnvloeden
Het laatste hoofdstuk behandelt erotiek. Opvallend daar vond ik een test over lichaamsgeur. Vrouwen herkennen de geur van hun partner, hun vriendinnen en hun vrienden, tussen de geuren van onbekenden. Maar als ze dolverliefd zijn op hun partner, herkennen ze de geuren van hun vrienden opeens niet meer. De vriendinnen ruiken ze nog wel gewoon. Hevige verliefdheid maakt je dus minder gevoelig voor de ‘verleidelijke’ geur van andere mannen. Nou, ik heb lichaamsgeur nooit verleidelijk gevonden en vraag me echt af of ik specifieke geurtjes zou herkennen. Binnenkort maar op snuffelstage!
Mijn evaluatie van Ik wil iets van jou, jij wilt iets van mij
Dit is een bijzonder leuk boek over een heel interessant onderwerp: beïnvloeden. De voorbeelden zijn duidelijk én verrassend: ik herkende er maar weinig terwijl ik toch veel lees over psychologie. De testen zijn goed gekozen en leveren altijd leerzame uitkomsten op. (O ja de antwoorden: 20 en 60/24/7/4/28/29/30/31/12/52/365/366, dit gaat dus over tijd.) De testjes zijn vrijwel allemaal geïllustreerd en daardoor nog inzichtelijker. Verder is het boek vrij sober uitgevoerd.
Elk hoofdstuk is een mooi afgerond geheel, en je zou niet zeggen dat het op columns gebaseerd is. De schrijfstijl is erg leuk, het boek leest dus prima, maar gaat wetenschappelijk niet heel diep. Wel is er een uitgebreid bronnenoverzicht. De voorbeelden zijn helemaal niet gedateerd, ook al is het boek wat ouder, en ik zou zeggen dat de wetenschappelijke resultaten ook behoorlijk tijdloos zijn, ook al zijn er veel uitkomsten die op het moment van schrijven nog nader onderzocht moesten worden. Wellicht is dat inmiddels ook gedaan. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een samenvatting in de vorm van een overzicht Actie– Reactie. Erg nuttig.
Ik gaf het boek 4*
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
o.a. bij
of
of
Libris.nl, steun je lokale boekhandel
Voor bovenstaande links krijg ik een beetje provisie. Zonder provisie:
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
- Of lees het gratis via Kobo-Plus…..
- Of kijk eens in een minibieb (daar haalde ik ook mijn exemplaar vandaan)
- Of leen het van je lokale bibliotheek
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!