Welk boek zou er 16 april 2020 met de titel Managementboek van het jaar 2020 aan de haal gaan? Lees met me mee en werp een blik achter de schermen van deze verkiezing! Raad jij dan de winnaar?
In dit tweede deel van mijn jury-ervaringen:
- Hoe komt de longlist tot stand?
- Wat is de stand van zaken per eind augustus?
- Welke boeken las ik in augustus?
- Wat las ik eerder?
Eerst nog even deel 1 lezen? Dat kan hier.
Hoe komt de longlist tot stand?
De juryleden van de verkiezing van Managementboek van het Jaar (kort: #mgtboek2020) lezen elk jaar zo tussen de 150 en 240 boeken. Hieruit wordt een longlist gemaakt van circa 50 boeken. De longlist voor #mgtboek2020 wordt eind februari 2020 bekend gemaakt.
Hoe selecteren we de longlistboeken?
- Om te beginnen wordt elk boek door 2 juryleden gelezen. Dat gebeurt niet in vaste duo’s, maar volledig ad random.
- De juryleden beoordelen het boek op ‘winnaarwaardigheid’, en geven weer in welke mate het boek daaraan voldoet.
- Lopen de meningen van de twee eerste lezers (erg) uiteen? Dan wordt het boek besproken tijdens het periodieke jury-overleg.
- Zijn de twee het ook na overleg niet eens, dan wordt het boek door een derde jurylid gelezen.
- De boeken worden daarna grofweg op volgorde gezet met de meest winnaarwaardige boeken bovenaan.
Maar wat is nu ‘winnaarwaardig’?
Deze verkiezing loopt al een aatal jaren en in de loop der tijd hebben de jury’s een lijstje van harde en zachte criteria ontwikkeld. Dit wordt als basis gebruikt bij de discussie binnen de jury en kan worden aangevuld of aangepast.
Harde criteria zijn bijvoorbeeld:
- Het moet in het Nederlands zijn geschreven, door Nederlandstalige schrijvers. Vertalingen van boeken van Amerikaanse schrijvers zoals Daniel Pink of Simon Sinek, om een paar van mijn favoriete schrijvers te noemen, doen dus niet mee.
- Het tijdstip van eerste publicatie. Dat mag dit jaar niet vóór 1-1-2019 liggen. Als het boek voor 1-1-2019 in een andere taal is uitgebracht doet de Nederlandse versie dus ook niet mee.
- Het boek moet ècht specifiek bedoeld zijn voor management. Boeken over persoonlijke effectiviteit, zoals tijdmanagement of presentatievaardigheden, of algemene boeken over bijvoorbeeld psychologie, doen dus niet mee.
- Het boek moet bedoeld zijn voor een brede groep managers. Boeken die specifiek ingaan op één functie of afdeling, doen óók niet mee.
De organisator van de verkiezing, Managementboek.nl, helpt ons door een voorselectie te maken op die harde criteria. Zij overlegt met ons welke boeken zij buiten de selectie hebben gelaten, en waarom. Als wij ons zelf een oordeel hierover willen vormen, lezen we het boek alsnog. We kunnen natuurlijk ook zelf boeken selecteren om te lezen.
Bij zachte criteria kun je denken aan:
- Hoe actueel is het onderwerp?
- In welke mate is het origineel?
- Is het prettig leesbaar?
- Is het praktisch?
- Etcetera!
De longlist wordt de komende maanden gevuld en besproken. In januari nemen we de beslissing en dan vallen er weer boeken af……want er kunnen maar (circa) 50 boeken op!
Wat is de stand van zaken per eind augustus?
Begin juli kreeg de jury ruim 60 verschillende boeken mee, ieder jurylid ongeveer 20. We hebben bijna alles gelezen, beoordeeld en op 30 augustus een aantal hiervan bediscussieerd.
- Vanuit de ‘harde’ criteria vielen 8 boeken alsnog af.
- De overige 52 boeken zijn op volgorde van voorlopige ‘winnaarwaardigheid’ gezet.
- Tenslotte hebben 6 boeken hiervan een derde lezer toegewezen gekregen.
Ik mag natuurlijk niets zeggen over welke boeken waar op de voorlopige longlist staan! Lees met me mee en schat zelf in welke boeken winnaarwaardig zijn. Misschien kun je op je werk een wedstrijd organiseren? Een #Mgtboek2020-poule?
Wat las ik zoal in augustus? En wat was mijn eerste indruk?
Boek 8/80: Mindhacking voor teams van Ronald van Aggelen
Wat hebben Lencioni, Marquet, Tuckman, Jung, Hill, Belbin, Offman, Leary, Kahneman, Thaler, Hewestone, Solomon Asch, Eberspächer, Sherif, Hackman, Milgram, Tyler, West, Obama, Frank de Boer, Robin van Galen, Marc Lammers, Anton Van Asch, Schippers, Tjepkema, en nog een aantal niet genoemde (zoals Bateson) bekende en minder bekende denkers en team-experts gemeen? Hun theorieën en inzichten worden als basis gebruikt in dit boek.
Mindhacking is de moderne term die de auteur geeft aan het beïnvloeden en manipuleren van mensen, met dit verschil dat je niets doet tegen hun wil. Met mindhacking is het doel, het eindresultaat, van tevoren bepaald èn ben je transparant over dat resultaat en de ambities om daar te komen.
Het boek is een vervolg op het in 2017 gepubliceerde boek Mindhacking. Ik miste de rode draad: het lijkt op een abstract mozaïek, vele mooie kleine stukjes aan elkaar geplakt zonder dat er een herkenbaar beeld naar voren komt.
Boek 9/80: De zelfbewuste leider van Godfried IJsseling
De huidige wereld is te complex en te onvoorspelbaar geworden om te kunnen leven en leiden met veel houvast, met jaarplannen en begrotingen. We kunnen de wereld niet meer controleren, met die aanpak is het immers een puinhoop geworden. We moeten ons verbinden met de wereld, persoonlijk leiderschap ontwikkelen. Hoe dat kan, wordt in dit boek uiteengezet.
Het boek voert ons via de inzichten van Spinoza, Kahneman, Gilbert, Jung, Freud, Brené Brown, Tolle etcetera naar het Cynefin framework van Snowden.
Het is een wat filosofisch boek, verwacht dus geen stappenplan om zelfbewust te worden, maar wel een duidelijke uiteenzetting van de verschillende theorieën en uitgangspunten met een prettig leesbare schrijfstijl die de filosofische en psychologische onderwerpen bepaald niet zweverig beetpakt.
Boek 10/80: Datacratisch werken van Daan van Beek
Wat is datacratie? Vergelijk het met democratie: geleid door het volk, en bureaucratie: geleid door het bureau. Datacratie is dus simpelweg geleid door data. De bekende PDCA (Plan-Do-Check-Act) methode van Deming wordt in dit boek datacratisch ofwel datadriven ingericht. Managers zijn niet meer nodig!
Het absoluut niet-technische, prettig geschreven boek is gelardeerd met ‘bouwstenen’ die je tips geven om de onderwerpen in de praktijk te brengen. Deze bouwstenen zijn in de bijbehorende website iets verder uitgewerkt. Handig, als de auteur termen gebruikt die je niet kent, zoals de Kano-analyse.
Het boek is mooi uitgevoerd met veel (niet allemaal even nuttige) illustraties. Ook staan er een aantal casussen in waarvan de Veiligheidsregio NoordHolland Noord het belangrijkst (en overtuigendst) is. Alhoewel niet superrecent (NHN speelt al voor 2015) is deze heel boeiend en geeft goed het voordeel van werken met data aan.
Boek 11/80: 3458 Strategiemaken en organisatiekraken van Camilla van den Boom
Met ‘3458’ vertaal je de ambitie van de organisatie op de lange termijn naar prioriteiten voor de komende 3 maanden, en deze zet je om in acties voor elk van de komende 4 weken, 5 dagen en 8 uur. Elke week bespreek je de lopende acties in de standup, elke maand de resultaten in de meetup en elk kwartaal de plannen voor de volgende periode in de cleanup.
Klinkt je dit bekend in de oren? Terecht. In dit boek worden de traditionele strategie- en planningmethoden gecombineerd met de moderne scrumtechnieken.
Het boek is erg mooi vormgegeven: op de linker pagina steeds een tekening of een model, veelal op basis van de bekende modellen zoals het business model canvas, en op de rechter pagina uitleg van het specifieke model. De uitwerking van het bepalen van de lange-termijn doelstellingen en strategie, met stakeholderanalyse, SWOT-analyse en een grote hoeveelheid andere modellen had wel wat korter gekund omdat het niet echt nieuwe inzichten brengt. De scrum-kant, met korte-termijndoelstellingen en stand-up, meet-up en clean-up, komt er verhoudingsgewijs wat bekaaid van af.
Boek 12/80: Het succes van digitaal leiderschap van Gerard van Vliet
‘Hand- en voetboek voor digitale transformatie’ is de subtitel vandit boek, en het start dan ook met een beschrijving van wat de auteur verstaat onder Digitale transitie (een structurele verandering door verschillende op elkaar inwerkende ontwikkelingen) en transformatie (een doelbewuste verandering die een bedrijf doorvoert in zijn organisatie), en in welke mate dit in de bestuurskamers leeft. ‘Niet’, stelt de auteur, ‘het staat niet op de agenda’. Dat komt met name doordat de bestuurders hiervoor niet de vaardigheden hebben, en er ook geen opleiding voor willen volgen.
Daarom wordt in dit boek gestart met superkorte omschrijvingen van de ontwikkelingen op digitaal gebied. Cloud, 3D-printen, Big Data en Social Media, maar ook AI, Robotisering, VR en AR, Blockchain, SPA’s als Siri, IoT, Sensoren, 5G, Wearables, Drones, Smart Buildings, Beacons, Energie-opslag, Neuroprothese, Exoskeletons, Holografie, Driverless cars, Maglev, E-paper, Grafeen, DNA hacking, Nanotech, het komt allemaal voorbij.
De rest van het boek gaat over de randvoorwaarden voor de transformatie: Vertrouwen, Positief zijn, Diversiteit, Generaties, Innovatie, Talent, Teamwork, Communicatie en tenslotte Leiderschap. Veel bekende zaken dus. Daarnaast had het boek wel (wat beter) geredigeerd mogen worden.
Boek 13/80: De reis door het rijk van Koning klant van Harald Pol
Klantgericht werken is onderwerp van veel boeken, maar de auteur geeft een interessant perspectief door eerst een aantal verschillende klantrelaties te benoemen, ontleend aan de Relational Models Theory uit 1999. Als klant ga je een ‘gemeenschapsrelatie’ aan met een bedrijf waarmee je je identificeert, bijvoorbeeld Triodos vanwege de duurzaamheids-principes. Die relatie, en de manier van communiceren, is heel anders dan de ‘marktrelatie’, die puur transactioneel is, bijvoorbeeld met je energieleverancier. Ook is er de ‘gezagsrelatie’, bijvoorbeeld met je pensioenfonds. Klantgericht werken is dus voor elk bedrijf anders. Boeiend!
Het boek bestaat uit 3 delen, waarvan het eerste deel, met allerlei interessante uitkomsten van vrij recente onderzoeken voor mij het interessantst was, waarschijnlijk gevoed vanuit onderzoek waarop de auteur medio 2017 is gepromoveerd. Je vindt hier veel informatie over beïnvloedingstechnieken zoals framing. Ook interessant is het onderdeel over klantgerichte medewerkers, opgehangen aan de kernkwaliteiten en -kwadranten van Ofman, en de 7 eigenschappen van Covey.
Boek 14/80: Zelfsturend Rijnlands ondernemen van Jan Bergman
Dit boek houdt het midden tussen een biografie en een overdrachtsdocument. Auteur Jan Bergman was CEO (en aandeelhouder) van Beijer Transport en Logistics; hij droeg de leiding in 2018 over. In dit compacte boekje doet hij uit de doeken hoe hij Beijer, een relatief klein bedrijf, door de crisis heen leidde en er een succesvolle organisatie van maakte.
Dat heeft alles te maken met zijn relatie met zijn medewerkers: die hebben erg veel verantwoordelijkheid, de organisatie is zelfsturend. Bergman heeft zijn bedrijf altijd volgens het Rijnlandse model geleid: niet de aandeelhouder (hijzelf dus) is het belangrijkste, maar àlle stakeholders. Uit de anecdotes blijkt dat de voornaamste stakeholders de klanten en de werknemers zijn. Dat uit zich bijvoorbeeld in (volgens de achterflap) 0 (nul!) % ziekteverzuim, dat is toch wel uniek. Ziekteverzuim is een managementprobleem, stelt Bergman, waarbij hij aantekent dat bij die 0% “een kortstondige griep of sportblessure” buiten beschouwing zijn gelaten. Betekenisvol werk geeft plezier, zingeving. Dan wil je toch niet thuiszitten?
Met de anecdotes geeft hij zijn leiderschapslessen door aan de nieuwe CEO èn neemt hij (met moeite, zo lijkt het) afscheid van zijn bedrijf.
Boek 15/80: Who is accountable? van Franck Kuppers en Werner van Beusekom
Als je niet precies weet wat de afdelingen Sales, Marketing en Communicatie allemaal (moeten) doen, en hoe ze (moeten) samenwerken, dan is dit jouw boek! Uiterst gedetailleerd worden de verschillende stappen van het verkoopproces uitgewerkt, aan de hand van het zelf ontwikkelde SAMACO-model.
Met name de ‘blauwe’ types onder ons zullen blij worden van de vastleggingen, de plannen, de KPI’s, de zeer uitgebreide lijstjes en de gebruikte modellen van diverse managementgoeroes. Van de droom en ambities van de directie, via verkoopdoelen, verkoop-strategie en verdienmodellen gaan we naar marketingstrategie, visie, missie, positionering en propositie en eindigen we met communicatiedoelen en -strategie, merkconcept en -identiteit, contenttaktiek en -creatie, merkactivatie en tenslotte evaluatie en rapportage.
Hierbij komt steeds de accountability naar voren: wie is verantwoordelijk, aan wie is een taak toewijsbaar en vooral ook, toerekenbaar. Hoe zorg je voor alignment zonder overlap? Na een eerste uitleg van het model wordt per afdeling op alle componenten ingezoomd, waardoor er vrij veel herhaling in de hoofdstukken zit.
Wat las ik eerder?
Voor de volledigheid vind je hier een overzicht van wat ik in juli las. Van een aantal boeken vind je een uitgebreidere recensie op mijn website ESCIA.nl.
- Boek 1/80: ‘Winst is goed, werk is beter’ van Johan van den Elzen (recensie)
- Boek 2/80: Ben jij al activist? van An Kramer (recensie)
- Boek 3/80: Make disruption work van Alexandra Jankovich & Tom Voskes (recensie)
- Boek 4/80: ‘High Impact Teaming’ van DeCuyper, Raes en Boon (recensie)
- Boek 5/80: De onweerstaanbaarheidstheorie van Jan Heuvel (recensie)
- Boek 6/80: Start-up! Hoe jij jouw idee vleugels geeft van Leo Pot (recensie)
- Boek 7/80: Omwenteling van Jan Rotmans (recensie)
Volgende maand
…..geef ik weer een inkijkje in het jury-proces èn een update van mijn lees-werk! Eind augustus kregen wij weer een stapel nieuwe boeken, en samen met de ‘derde-lezer-boeken’ is dat weer genoeg huiswerk voor de komende maand.
Elly Stroo Cloeck is projectmanager en auteur bij ESCIA. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, verzorgt managementboek-gebaseerde permanente educatie èn is jurylid voor ‘Managementboek van het jaar 2020’.