Welk boek zou er 16 april 2020 met de titel Managementboek van het jaar 2020 aan de haal gaan? Lees met me mee en ik geef je een blik achter de schermen van deze verkiezing! Raad jij dan de winnaar?
Managementboek van het jaar – hoe werkt dat?
Sinds 2003 is er jaarlijks de verkiezing van Managementboek van het Jaar. De organisatie is in handen van Managementboek, één van de grootste distributeurs van (management-)boeken in Nederland. Een onafhankelijke, zeskoppige vakjury, bestaand uit managementboek-schrijvers en -recensenten, maakt de keuze. Die jury is elk jaar anders samengesteld, en dit jaar zit ik er in!
De zes juryleden krijgen in die 8 maanden een paar keer een pakket boeken aangeleverd. Hoeveel we in totaal krijgen weten we nog niet, dat is natuurlijk afhankelijk van het aantal managementboeken van Nederlandstalige schrijvers dat in 2019 en begin 2020 wordt gepubliceerd. We schatten in dat er tussen de 150 en 240 boeken op onze leeslijst terecht zullen komen. Elk van die boeken wordt om te beginnen door twee juryleden gelezen. Reken maar even mee: 150/6*2 is 50 boeken per jurylid, minimaal.
Ga ik echt voor mijn plezier in 8 maanden 50 tot 80 managementboeken lezen en beoordelen? Jazeker! Eitje als je boekverslaafde bent, managementboeken lezen je vak is èn je van huis uit auditor bent.
Ik kreeg begin juli de ‘surprisedoos’ met de eerste 20 boeken en ben direct met lezen begonnen. Hieronder vind je de highlights van de eerste 7 boeken die ik las. Elke maand geef ik je een update van mijn leeswerk en vertel ik je wat meer over het verkiezingsproces, de longlist en de shortlist. Lees je met me mee?
Welke boeken las ik in juli? En wat was mijn eerste indruk?
Boek 1/80: ‘Winst is goed, werk is beter’ van Johan van den Elzen.
Het uitgangspunt van dit boek is dat als je als bedrijf ècht maatschappelijk relevant wilt zijn, je van (vergroten of behoud van) werkgelegenheid je belangrijkste doel maakt. Omdat het hebben van een baan mensen voldoening geeft. Omdat het voor de overheid belastinginkomsten oplevert en geen uitkeringen kost.
Ik vond dat best verfrissend, nu de meeste aandacht qua maatschappelijke relevantie uitgaat naar het klimaat en de wereldwijde sociale ongelijkheid. Ook wat obstinaat, nu in toenemende mate werk geautomatiseerd wordt en banen verdwijnen.
Het boek gaat ook in op de relatie werkgever – werknemer. Een goede baas :
- maakt van zijn medewerkers aandeelhouders;
- durft ‘winsttevreden’ te zijn;
- behandelt zijn mensen ongelijk;
- gooit alle functie- en competentieprofielen in de prullenbak;
- doet afstand van bevoegdheden;
- geeft vertrouwen;
- is congruent;
- kan (met zijn besluiten èn zijn salaris) in de kantine hangen;
- zegt wat hij niet wil; en
- blijft gewoon Johan (authentiek dus!)
Ik vond dit deel wel wat meer open deuren hebben.
Het boekje is zeer compact en goed leesbaar, prettig voor de CEO met weinig tijd.
Boek 2/80: Ben jij al activist? van An Kramer.
Wil je de wereld beter maken? Leefbaar achterlaten voor de volgende generatie? Een ‘like’ op LinkedIn of Facebook heeft maar beperkte impact. Een maatschappelijk project in je vrije tijd óók! Je zult een activist moeten worden: manieren zoeken om een constructieve bijdrage te leveren aan grote maatschappelijke vraagstukken. Verzet je niet tegen het bestaande, maar kom op een positieve, creatieve manier in actie.
Hoe je dit in je organisatie kunt doen, lees je in dit vrij compacte boek over verandermanagement, wat nu eens tot doel heeft om een betekenisvolle organisatie te worden. Het geeft je een stappenplan om op een informele manier, al experimenterend, je organisatie beetje bij beetje te veranderen en de directie hierin mee te krijgen. In elk hoofdstuk staan een aantal opdrachten en aansprekende, bekende voorbeelden van betekenisvolle bedrijven.
De opdrachten zijn heel goed: duidelijk, leuk en concreet. Ik werd met name getroffen door de drie opdrachten over (re)framing in het hoofdstuk over experimenteren.
- De eerste is kijken vanuit het perspectief van een ander persoon naar jouw organisatie of een organisatieprobleem: wat zou bijvoorbeeld een astronaut, zwerver, kind of gevangene hiervan zeggen?
- De tweede opdracht is kijken vanuit het perspectief van een andere organisatie: bijvoorbeeld een museum, reisbureau, de Olympische Spelen. Wat zijn hun doelen, hoe wordt er daar gewerkt, welke visie hebben ze, wat zijn hun klanten?
- Het derde frame is vanuit de betekeniseconomie: hoe kun je anders naar ondernemen kijken?
Boek 3/80: Make disruption work van Alexandra Jankovich & Tom Voskes.
Vroeger……was het heel normaal om 40 minuten te wachten in het reisbureau. Was het heel normaal om een vlucht te ‘krijgen’ om 05.00 uur. Wist je niks over de hotels die jouw reisorganisatie aanbood. Nu is dat allemaal anders. Niet omdat het nu allemaal digitaal is. Maar omdat digitaal heeft geholpen aan klantbehoeften tegenmoet te komen (supersnel geholpen worden, keuze in vertrektijden, tripadvisor). Raar dat veel reisreuzen deze behoeften negeerden………en omvielen…..Dat komt doordat deze reisorganisaties de klant niet centraal stelden, bleven doen wat ze altijd deden en de disruptie niet zagen aankomen.
De auteurs gebruiken de volgende definitie van disruptie: dat wat er gebeurt als bedrijven nieuwe digitale technologieën inzetten om klanten beter te bedienen, waardoor markten worden opengebroken en de gevestigde orde omvergeworpen wordt. Deze ‘digitale disruptie‘ is het onderwerp van dit boek, het gaat dus met name om de customer journey en minder om nieuwe businessmodellen.
Het boek is gestructureerd volgens hun eigen 5D-model: Discover, Define, Determine, Drive en Delight.
- Discover gaat over om je heen kijken wat er in jouw branche en andere branches gebeurt.
- Define gaat over je strategie, wat ga je doen?
- Dan Determine: bepaal hoe je het gaat doen.
- Je maakt het waar in Drive. Hoe bouw je je organisatie verder op?
- In Delight gaat het over inspireren en leidinggeven.
Het boek eindigt met 3 casestudies, geanonimiseerd, waarbij centralisatie en het aannemen van digitaal talent de rode draad is om van kwakkelende bedrijven, moderne digitale succesverhalen te maken.
Het boek is zeer leesbaar en prachtig uitgevoerd met tekeningen, grafieken, veel tabellen en voorbeelden in ballonnetjes. Deze illustraties nemen bijna evenveel ruimte in als de tekst, het boek is één grote infographic.
Boek 4/80: ‘High Impact Teaming’ van DeCuyper, Raes en Boon
Het High Impact Teaming (HIT) model bestaat uit de componenten Visioning, Organizing en Safe Teaming op het team-niveau en Individuele Impact op individueel niveau. Verder is er nog Vertrouwen, wat in alle componenten terugkomt, en Context.
- Visioning gaat over het formuleren van de team-ambitie en zorgen dat je die waarmaakt.
- Organizing gaat over het implementeren van een bepaalde manier van werken, binnen de vrije ruimte, de autonomie, die het team van de organisatie krijgt.
- In het (volgens mij beste) hoofdstuk Safe Teaming komt fouten maken en je kwetsbaar opstellen aan de orde, maar ook dat psychologische veiligheid niet hetzelfde is als een knuffelcultuur. Je wordt wel degelijk aansprakelijk gehouden voor je acties en gedrag, en dat kan ook omdat er expliciet grenzen zijn afgesproken.
- Individuele impact gaat in op manieren om een ander te beïnvloeden, mindset en teamrollen.
- De component Context komt aan de orde in een hoofdstuk over Team Learning, waarbij de STEP-methode wordt geïntroduceerd. (Stop, Think, Evaluate, Proceed), waardoor je niet impulsief op allerlei input reageert, maar weldoordacht.
Naast deze medley van team-inzichten bevat het boek ook een aantal cases of verzonnen situaties die heel herkenbaar zijn en het onderwerp goed illustreren.
Boek 5/80: De onweerstaanbaarheidstheorie van Jan Heuvel
Dit boek geeft een aanpak om uit de ‘commodity-valkuil’ te ontsnappen. “Mensen zien maar 1 op de 7 merken als onmisbaar in hun leven, de rest is commodity.” En als jouw dienst of product een commodity is, zit je in een ‘race to the bottom’: steeds goedkoper, steeds meer lijkend op de concurrentie.
Het boek valt in drie delen uiteen:
- The bad news, met daarin de oorzaken van de commodity-valkuil en het diensten-disaster;
- The good news, met daarin allerlei manieren om de valkuil en het disaster te omzeilen;
- De onweerstaanbaarheidstheorie, met drie ontsnappingsroutes: innovatie in product, service en marketing, en 15 concrete ontsnappingskansen (waaronder PAAS, SAAP, growth-hacking, circulair).
Ik vond met name de laatste 5 hoofdstukken, over de ontsnappingsroutes, zeer lezenswaardig. Naast een heel gestructureerde uiteenzetting van de route, staan er ook veel voorbeelden en nieuwe ontwikkelingen in.
Heel erg grappig is hoe deze auteur / marketeer ons heel effectief nieuwsgierig maakt naar het ontsnappingsmodel: elke paar pagina’s staat er een klein zinnetje: nog 65 pagina’s…..nog 58 pagina’s…..nog 5 pagina’s.
Boek 6/80: Start-up! Hoe jij jouw idee vleugels geeft van Leo Pot
Of je nu al een goed idee hebt voor je eigen bedrijf, of zelfs dat niet, dit boek helpt je vliegensvlug aan inspiratie en praktische tips.
Het zeer compacte boekje dat je in een uurtje uitleest (Doelgroep: ‘iedereen die liever onderneemt dan leest’) heeft de volgende inhoud:
- tips hoe je creatief genoeg wordt voor een briljant idee,
- hoe je dat verder ontwikkelt, hoe je het beschermt…of juist niet,
- hoe je de verkoopbaarheid beoordeelt,
- er een plan van maakt,
- hoe je aan geld komt,
- hoe je pitcht,
- en tenslotte hoe je het in de markt zet qua prijsstelling en marketing.
Het boek is tegelijkertijd heel hoog over èn vrij compleet qua aandachtspunten, geeft leuke voorbeelden van succesvolle ondernemers en is heel mooi geïllustreerd. Voor als je nèt bedacht hebt dat je voor jezelf wilt beginnen en nog niets aan informatie-verzamelen hebt gedaan. En niet van lezen houdt…… (bestáán die mensen?).
Boek 7/80: Omwenteling van Jan Rotmans
Als je als organisatie rigoureus wilt veranderen, transformeren, begin dan vooral géén verandertraject met een breed draagvlak. Zo haal je namelijk weerstand binnen, mensen die direct duidelijk maken niet mee te willen doen, maar ook ‘meestribbelaars’: ze zeggen ‘goed idee’, maar blijven gewoon doen wat ze altijd deden. Nee, begin met een smal en diep draagvlak, van friskijkers, dwarsdenkers, kantelaars.
Ik vond dit een van de meest waardevolle punten uit dit boek, wat weergeeft hoe we de huidige onrust te lijf kunnen op drie niveaus: maatschappij, organisatie en mens.
- Maatschappelijke omwenteling beschrijft welke transities de auteur verwacht. Op de korte termijn zijn dat: maatschappelijke onrust en zelfs chaos door de hervormingen van maatschappelijke stelsels (pensioenstelsel, arbeidsmarkt, etc), door de kwetsbare economie (een nieuwe financiële crisis komt er zeker aan) en de gevolgen van disrupties voor de arbeidsmarkt. Op de lange termijn zijn dat: disruptieve innovaties die ons kunnen helpen met democratische start-ups en de deeleconomie, een nieuw soort economie gebaseerd op het commonisme en waarde toevoegen, en tenslotte nieuwe vormen van solidariteit om de toenemende ongelijkheid te bestrijden.
- Organisatorische omwenteling onstaat als gevolg van die eerdere maatschappelijke omwenteling. Organisaties moeten wendbaar worden, waarbij veel grote traditionele organisaties het niet gaan redden. De arbeidsmarkt verandert, beroepen sterven uit en flexibilisering neemt toe.
- Menselijke omwenteling betekent dat ook mensen wendbaar moeten worden: leren van ervaringen, nieuwsgierig zijn, onzekerheid accepteren, co-creëren in inclusieve teams. Transformatieve mensen gaan nog een stap verder, volgen een innerlijk kompas en verbinden handen, hoofd en hart.
Inhoudelijk heeft Rotmans een prima betoog, zoals je van een hoogleraar Duurzaamheid en transities mag verwachten. Het taalgebruik is wel wat taai, anderzijds heeft hij leuke woordspelingen. ‘De overheid moet meer faciliteren, dus een transitie naar onderheid, samen met een transitie van onderdanen naar overdanen.’
Volgende maand geef ik een inkijkje in het jury-proces en geef ik weer een update van mijn lees-werk!
Elly Stroo Cloeck is projectmanager en auteur bij ESCIA. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, verzorgt managementboek-gebaseerde permanente educatie èn is jurylid voor ‘Managementboek van het jaar 2020’.