Als expat of immigrant in een vreemd land kun je het erg zwaar krijgen. Dat geldt nog meer als ook de cultuur tussen het gastland en het thuisland erg verschilt. En niemand die je helpt! Daar kun je over klagen, maar je kunt er ook je bedrijf van maken èn je kunt er een boekje over schrijven.
Helga Evelyn Samuel doet alle drie, en haar Engelstalige boekje Headwinds vertelt dan ook alle tegenslag en tegenwind die zij ondervond toen ze van India naar Oman en daarna naar Nederland verhuisde. Ik ben in alle drie landen geweest en kan me er iets bij voorstellen, hoewel Helga zeer terecht stelt dat toerist zijn in een land heel anders is dan er wonen. Alle ellende uit haar persoonlijke verhaal in het eerste deel van het boekje wordt gespiegeld in een serie adviezen (‘nuggets of wisdom’) in het tweede deel.
Helga schetst haar leven in India, waar zij een Masters deed, en haar ouders haar toekomstige man uitzochten. Dat voelde al wat ongemakkelijk bij het lezen: een slimme meid, best modern en eigenzinnig, en toch gehoorzaam, zoals een Indiase vrouw hoort te zijn. Daarna het vertrek met haar verse echtgenoot naar het hete Oman, waar ze in een klein flatje, zonder vervoer en mèt klein kind, haar dagen doorbrengt. Ze is daar lange tijd niet gelukkig, en nèt wanneer ze een fijner huis, een rijbewijs en een auto heeft, komt de verhuizing naar Nederland.
Fijn voor je, dacht ik toen, want zo heet, stoffig en vrouwonvriendelijk is het hier gelukkig niet! Dat niet…..
Helga beschrijft hoe zij moest kotsen bij het gebruik van toiletpapier in plaats van water. (Andersom: Ik kan me mijzelf als 18-jarige toeriste India herinneren, kijkend naar die emmer water en me afvragend hoe ik dat ging doen? En je kunt het niet afkijken he?). En ook het eten met mes en vork is niet fijn als je gewend bent met je vingers te eten. (Andersom, ik at met mijn vingers in India, en die pittige kruiden gingen onder mijn afgekloven vingernagels zitten. Zeer deed dat!). Helga beschrijft ook hoe ze moest wennen aan het maken van boterhammen voor de lunch, want geurende curries werden op werk en school niet op prijs gesteld. Ze kan tientallen verschillende curries klaarmaken, maar een broodje pindakaas is wel heel lastig! (Andersom…….ja precies……).
Het sociale leven is ook niet wat ze gewend is. Collega’s zijn in Nederland niet per definitie vrienden, zomaar bij elkaar binnenvallen is er niet bij, en vriendengroepjes mixen niet. Heel wat anders dan in India, waar zij haar bruiloft vierde met maar 2500 gasten, heel bescheiden. Het individualisme van Nederland verschilt hemelsbreed van het collectivisme van India, en daar heeft ze wel last van.
Inmiddels bespeur ik bij mezelf wat irritatie, Nederland is bepaald geen derde wereld-land, wat zeur je nou? En dàt, realiseer ik me dan, is dus het ergste voor een immigrant of expat. Het totale onbegrip van je omgeving. Het gebrek aan hulp van officiële instanties, het gebrek aan empathie van vrienden.
Helga heeft van dit ongeluk een geluk gemaakt door haar eigen bedrijf te beginnen in begeleiding van expats. Zij biedt hulp aan expats die in dezelfde situatie terechtkomen in Nederland. Het boekje is vast niét voor die groep bestemd: als je dit leest ga je spoorslags terug naar je eigen land! Wel is het natuurlijk heel bruikbaar voor HR-personeel van de ontvangende onderneming, als je leest hoeveel moeilijke jaren (‘difficult’, ‘challenging’) jouw nieuwe werknemer en zijn familie tegenmoet gaan wil je ze natuurlijk professionele hulp bieden. Oh, wacht…..
Je kunt dit boekje kopen voor €20 bij Managementboek.nl en Bol.com
Verder lezen?
Fons Trompenaars schreef een aanbeveling bij dit boekje, en dat zegt heel wat, want hij is expert op dit gebied. Hij schreef in 1993 bestseller Riding the waves of culture, in het Nederlands vertaald als Over de grenzen van cultuur en management. Hierin worden zeven aandachtspunten uitgewerkt voor zakendoen en leidinggeven, waaronder status, tijd, individualisme en formalisme. Je kunt dit boek kopen voor €28,99 bij Managementboek.nl en Bol.com
Een andere ‘everseller’ over cultuurverschillen is Allemaal andersdenkenden van Geert Hofstede. Zijn dimensies zijn wereldberoemd, dit boek is dan ook in 21 talen vertaald. Je kunt dit boek kopen voor €14,99 bij Managementboek.nlen Bol.com
Tenslotte het uitstekende boek The culture map van Erin Meyer. Ik las dit boek eerder in het Engels, lees hier mijn recensie. Het boek behandelt 8 aspecten waar je in het internationale zakenleven tegen aan loopt: 1. Communiceren (context, al dan niet tussen de regels door lezen of luisteren), 2. Evalueren (direct of indirect negatieve feedback geven), 3. Overtuigen (principe- of toepassingsgericht), 4. Leidinggeven (egalitair of hiërarchisch), 5. Beslissen (consensus of top-down), 6. Vertrouwen (taak- of relatie-gebaseerd), 7. Het oneens zijn (al dan niet confronteren) en 8. Plannen (lineaire of flexibele tijd). Inmiddels is het ook in het Nederlands vertaald. Je kunt dit boek kopen voor €10,99 bij Managementboek.nl en Bol.com
Elly Stroo Cloeck is projectmanager en auteur bij ESCIA. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, verzorgt managementboek-gebaseerde permanente educatie èn is jurylid voor ‘Managementboek van het jaar 2020’. Ze ontving dit boek van uitgever BigBusinessPublishers om te recenseren.