Je zou zeggen dat er al genoeg geschreven is over platforms à la Airbnb en Facebook, maar het Managementboek van het Jaar 2019 bewijst het tegendeel. Zeer gedetailleerd worden we wegwijs gemaakt in de wereld van de platformen, met haar verschillende (economische, niet technische) modellen. Waarom? Omdat het aantal transacties via platforms binnenkort zal exploderen en we willen snappen waarom de huidige modellen dan niet meer houdbaar zijn. Toch? Ik schreef een recensie van dit interessante managementboek wat onder andere uitlegt wat een transactie nu eigenlijk is.
Het managementboek ‘Alles transactie’…….
…. van Chiel Liezenberg, Douwe Lyckelama en Shikko Nijland valt uiteen in 2 delen. Het eerste is puur theoretisch, het tweede wat praktischer. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: interacties en transacties, tweezijdige markten en tussenpersonen, customer journey en het koopproces. Verder ‘platformatie’: wanneer alle stappen in het koopproces door het platform worden gefaciliteerd. Ook hoe een platform werkt wordt nauwkeurig gedeconstrueerd.
Interessant hiervan vond ik het verschil tussen het ‘hubmodel’ en het ‘netwerkmodel’. Bij een hub kunnen twee partijen alleen met elkaar interacteren als ze op hetzelfde platform zitten, denk aan de social media met Facebook en Twitter. Bij een netwerk kun je platform onafhankelijk met elkaar interacteren, denk aan de telecommarkt met T-Mobile en Vodafone.
Daarna gaan we dieper in op data: transactiedata, gebruikersdata, gedragsdata. Data als de basis voor het wederzijds vertrouwen bij een transactie. Immers: internet is ondoorzichtig, we weten nooit met wie we precies te maken hebben. Dus vertrouwen we het platform, in plaats van de tegenpartij, bij een transactie. Ook al is het platform, zoals Airbnb, geen partij in die transactie, alleen tussenpersoon. Daarom verzamelt het platform tijdens haar ‘onboarding’ methode allerlei data van haar gebruikers. Zo kan ze dat vertrouwen waarmaken.
Transactie data ….
….worden door de platforms echter ook gebruikt als iets wat je (als platform) te gelde kunt maken. Dat is een beetje oneerlijk: jij bent óók partij in de transactie, maar jij hebt die waardevolle data niet. Dit is het probleem van de data benefit balance. Zou het niet mooi zijn als je als gebruiker je eigen data kunt verkopen? Nou, dat kan al, met Datacoup, Citizen.me en People.io. Maar het zou natuurlijk ideaal zijn om 1 standaard te hebben, waarbij je je data aan allerlei partijen kunt verkopen met behulp van een gestandaardiseerd format. Zover zijn we echter nog niet.
Tot zover is het boek bijzonder informatief, maar wel wat taai. Deels door de schrijfstijl, deels door het jargon wat bij de modellen hoort. Ik moest stukken echt twee keer lezen voordat het goed tot mij doordrong. Na elk hoofdstuk is een samenvatting opgenomen. Dat is erg handig als je het boek niet in één keer uitleest. Zoals ik.
De laatste 50 bladzijden van Alles transactie …
…vond ik het interessantst, omdat hier wordt uitgelegd waarom we een infrastructurele oplossing nodig hebben. Daarnaast gaat het over wat er precies ‘gefixt’ moet worden om dat mogelijk te maken.
Het aantal transacties staat op punt te exploderen, stellen de auteurs in dat deel. Waarom? Om te beginnen door de toename van nieuwe internetgebruikers (uit Azie, het Midden-Oosten en Afrika). Verder door een groei van de sharing economie (het peer-to-peer ruilen, delen en verhuren van steeds meer spullen). En tenslotte door het Internet of Things (IoT). Feitelijk is het IoT de grote schuldige, men verwacht tien (!) keer zoveel transacties in 2023.
Realiseer je je dat allerlei apparaten ‘juridische’ transacties kunnen aangaan? Denk aan een koelkast die melk bestelt. Dat doen die smart apparaten natuurlijk niet autonoom. David Birch noemt dit IDIoT: naïef als je denkt dat het makkelijk zal gaan. Want er zitten natuurlijk mensen achter die de verantwoordelijkheid hebben voor die transacties. Dus is er een koppeling nodig met een menselijke ID, een soort machtiging. We praten dan over honderden miljarden transacties met machtiging, daarvoor is een gedeelde basisinfrastructuur nodig.
Twee big fixes
Wat we nu hebben is heel onhandig: een portemonnee vol kaarten, een hoofd vol wachtwoorden, een mobieltje vol apps. De huidige gefragmenteerde markt vereist steeds weer aanmelden en identificeren. Raar eigenlijk, in real life hebben we één paspoort waar we overal mee terecht kunnen, geen stapels gekleurde boekjes, eentje voor ieder land waar we naar toe gaan.
Door die transactie-explosie is er straks een andere oplossing nodig. De auteurs pleiten voor een infrastructurele oplossing, die ingebakken zit in het internet en gebaseerd is op natuurkundige, kosmische wetten. Helaas wordt niet uitgelegd welke wetten dat dan zijn.
Voordat het zover is, zijn twee big fixes nodig: de eerste is het fixen van de vertrouwens-paradox (we moeten weer vertrouwen krijgen in het internet, maar hebben dat nu niet door fake news, data lekken, verkoop van data). De tweede is de data benefit balance. Als we nu al geen controle hebben en daar gefrustreerd over zijn, dan wordt dit alleen maar erger als er zoveel meer transacties zijn. Ook voor het platform zelf zou het beter zijn als de balans wordt hersteld, want de verantwoordelijkheid wordt te groot om alleen, zonder ‘hulp’ van de gebruiker, te kunnen managen. Niet in het minst door het risico op boetes vanuit de GDPR. De techniek om gebruikers de controle te laten hebben is er al, bijvoorbeeld met Solid of Qiy. Waar zal het initiatief om de balans te herstellen vandaan komen? En wanneer?
Informatief en bijzonder mooi uitgevoerd
Naast informatief en een beetje taai is het boek bijzonder mooi uitgevoerd qua design en kleurgebruik. Op elke bladzijde staat wel een tekeningetje van een model, wat soms niet heel veel toegevoegde waarde heeft maar het breekt wel de tekst. Ook de kaders, met daarin cases, achtergronden en verdieping, plus de verwijzingen in de kantlijn, zijn mooi uitgevoerd en vormgegeven. De plaatsing van de kaders vond ik niet overal even prettig: het onderbreekt de hoofdtekst vaak midden in een zin. En de kaders overslaan is geen optie, daar staan de interessantste zaken in.
Over Peppr bijvoorbeeld. Een hub met asymmetrische propositie, denk ik. Wat denk jij?
Ik geef het boek 4 *.
Je kunt dit boek, Managementboek van het jaar 2019, kopen bij Managementboek.nl of Bol.com.
Verder lezen?
Over het Internet of Things heeft Marco Heida een prima boek geschreven, wat ook nog eens op de longlist voor Managementboek van het Jaar 2020 terecht gekomen is: Waardecreatie met het Internet of Things. Wat het is, wat het doet, hoe je het gebruiken kunt. Ik schreef daar vorig jaar een recensie over. Je kunt dit boek kopen bij Managementboek.nl en Bol.com.
Een ander boek over data, waarin het vertrouwen wat bij Alles transactie zo centraal staat, volledig wordt ondergraven, is het uitstekende Het is oorlog maar niemand die het ziet van Huib Modderkolk. Als je denkt dat jouw persoonlijke of organisatie data veilig is, dan heb je het behoorlijk mis. Hackers zijn op jacht naar intellectual property of naar onhandige emails, je telefoontjes worden afgeluisterd en beveiligingsmaatregelen werken vaak niet. Ook dit boek staat op de longlist voor Managementboek van het Jaar 2020! Lees mijn recensie hier, of koop het direct bij Managementboek.nl en Bol.com.
Een overzicht van recensies van andere managementboeken over dit onderwerp kun je hier vinden.
Elly Stroo Cloeck is projectmanager en auteur bij ESCIA. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, verzorgt managementboek-gebaseerde permanente educatie èn is jurylid voor ‘Managementboek van het jaar 2020’.