De Green New Deal, is dat nu wel zo’n goed idee? En moet het allemaal zo grootschalig? Jazeker, stelt Naomi Klein in haar boek Brand! uit 2019, dat moet. We hebben een radicale systeemverandering nodig, voor incrementeel geneuzel is geen tijd meer. Haar essays en speeches van de laatste 10 jaar onderbouwen haar visie. Boeiend en activerend!
In het boek Brand! …
… (On Fire, ik las dit boek in het Engels) borduurt Klein door op haar bestseller No Time (This Changes Everything) uit 2014. Het bestaat uit een aantal essays, artikelen en speeches die zij tussen 2010 en 2019 schreef, en die zijn geüpdatet naar de situatie in 2019 door het opnemen van een nawoord of voetnoten. Dat klinkt wat rommelig, maar is het niet. Elk essay heeft een bepaald onderwerp, zoals de olieramp met de Deepwater Horizon in 2010 en de Bosbranden in Canada in 2017, en het feit dat ze dit beschrijft terwijl het nog aan de hand is maakt de stukken extra krachtig. Even wennen is dat er steeds een andere president aan het hoofd van de VS staat, maar daardoor leest het als een prima stukje geschiedschrijving met activistische duiding.
De essays culmineren in twee recente stukken over de Green New Deal, waarvoor Klein het voorwerk heeft verricht met haar organisatie The Leap. Bijzonder lezenswaardig, niet in het minst omdat we in Europa ook zo’n Green New Deal hebben.
Greta
De Inleiding speelt zich af in 2019 en gaat over de Schoolstakingen voor het klimaat, waarbij aan de staking van maart 2019 zo’n 1,6 miljoen jonge mensen meededen. Indrukwekkend veel voor een beweging die 8 maanden daarvoor gestart was door de 15-jarige Greta Thunberg. Wat volgt is een mooi stuk over de jeugd van Greta, die al als 8-jarige informatie verzamelt over klimaatverandering. Op dat moment was de ramp al duidelijk, maar volgens wetenschappers konden we van alles doen om die af te wenden. Greta kan maar niet begrijpen waarom er niets wordt gedaan, waarom de aanstaande ramp niet dagelijks op tv is. Ze raakt in een depressie en als ze 11 is, stopt ze met eten en praten en wordt zwaar ziek.
De diagnose is Selectief mutisme, obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) en het syndroom van Asperger. Door Asperger is het voor haar moeilijk om met cognitieve dissonantie om te gaan, het ene weten en het andere doen. Ze focust extreem op bepaalde onderwerpen, ziet alles zwart-wit. Ze kan niet omgaan met de angst en het verdriet dat klimaatverandering bij haar oproept. Om de symptomen van haar ziekte te verminderen, gaat het hele gezien veganistisch leven en stoppen met vliegen. En omdat ze nog meer met haar kennis moet doen, gaat ze in augustus 2018 staken. Want waarom zou ze naar school gaan, studeren voor een toekomst die er niet zal zijn? De rest is geschiedenis. Ze wordt ‘de vonk die een wildvuur aansteekt’.
Green New Deal
De rest van de Inleiding gaat over de noodzaak van de Green New Deal, en waarom daar veel socialistische doelen in zitten. We hebben een systeemverandering nodig, stelt Klein, die gericht is op een hele andere manier van leven. Nu zijn we gericht op exploitatie, uitbuiting: van de aarde, maar ook van andere mensen. We zijn onverschillig geworden voor ander leven, dat moet veranderen, en klimaat geeft hiervoor de urgentie. Met ons huidige sociale systeem zullen we niet genoeg veranderingen kunnen realiseren om klimaatverandering te stoppen.
De essays gaan vervolgens in op de olievervuiling van Blue Horizon, stoppen met shoppen, geo-engeneering, voedsel-oorlogen en -vluchtelingen, de bosbranden in Canada en de rest van de wereld, en nog veel meer. Boeiende observaties!
In het nawoord geeft Klein (nog) 9 redenen waarom de Green New Deal nodig is:
- Het zal heel veel banen creëren, nu al kun je zien dat de sector renewables meer banen oplevert dan de sector fossiel.
- De kosten zullen een rechtvaardiger economie opleveren, o.a. door ‘de vervuiler betaalt’.
- Het maakt gebruik van de urgentie van klimaat-maatregelen.
- Het geeft geen ruimte voor uitstelgedrag.
- Het wordt niet verzwakt door recessie, door de creatie van miljoenen banen.
- De kosten worden niet gedragen door de lage-inkomensgroep, dus komen er geen demonstraties.
- Door de combinatie van onderwerpen is het leger supporters des te groter.
- Het zal ook een kiezersgroep aanspreken die nu Republikeins stemt.
- Dit (een betere wereld) is het doel van ons bestaan.
Evaluatie
Dit is het derde boek van Klein wat ik lees, ik vind haar schrijfstijl erg prettig. Haar opinies zijn wetenschappelijk of historisch onderbouwd, ze komt erg overtuigend over. Door de essays zijn veel kleine weetjes gesprenkeld, zoals de mistiming van de geboorte van dieren en beschikbaarheid van hun voedsel. (Door klimaatverandering zijn bijv. de wurmen bij vogels, veel eerder beschikbaar dan de vogeltjes geboren worden, en nemen daarna af. De ouders hebben daarom de grootste moeite hun jongen te voeden met als gevolg afname van de aantallen vogels.)
De keuze om oudere essays met voetnoten te updaten vind ik niet heel gelukkig, het komt eerlijk gezegd wat gemakzuchtig over en hoewel het niet rommelig is, leest toch niet heel makkelijk. De uitleg van en motivatie voor de Green New Deal vind ik dan wél weer goed geschreven. Men name als het gaat om onze exploitatie- / uitbuitings-mindset, dat de mensen niet de schuld van de ellende zijn, maar het kapitalisme, en het idee om verschillende groepen activisten achter één banier te krijgen vind ik sterk.
Ik gaf het boek 4*
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
o.a. bij
- Managementboek.nl
- Bol.com
- Libris.nl, steun je lokale boekhandel
- Bazarow, steun de schrijver
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates!