Sinds het lezen (en Samenvatten) van Kate Raworth’s Donuteconomie, ben ik gegrepen door duurzaamheid. Ik las dan ook direct erna het boek Geld stuurt de wereld, jij bepaalt de koers van Anne-Marie Rakhorst. Het resultaat? Een mix van enthousiasme en frustratie. Enthousiasme over wat we al doen en wat er al mogelijk is met je eigen geld. Frustratie over hoeveel er nog niet kan!
In 2015 hadden wij als particulieren in Nederland totaal 2300 miljard euro aan pensioentegoeden, spaargeld en belegd vermogen. Met zo’n bedrag zouden we invloedrijk moeten zijn! Niet dus. We zijn overgeleverd aan de keuzes van de vermogensbeheerders van onze beleggingsfondsen en pensioenfondsen. Wat kunnen we doen?
Initiatieven
Het antwoord op die vraag wordt uitgewerkt in 7 hoofdstukken, die elk weer bestaan uit een overzicht van initiatieven op een bepaald vlak en een interview met een bekende ‘speler’ over hetzelfde onderwerp. Zo komen onder andere Peter Blom, CEO van Triodos Bank, en Herman Wijffels, ex-CEO van Rabobank, aan het woord. De onderwerpen gaan onder andere over sustainable finance en sustainable analytics, echte kostprijzen (True Pricing), bewust kapitaal, impactbeleggen, duurzaamheids-indices, en de rol van pensioenfondsen.
Duurzame pensioenfondsen
Een van Anne-Marie’s sterkste aanbevelingen om als particulier meer te kunnen ‘sturen’, is het vrijlaten van de keuze in pensioenfonds, zodat premiebetalers duidelijk kunnen maken hoe belangrijk duurzaamheid voor hen is en de fondsen kunnen dwingen alleen duurzaam te investeren. Trouwens, het kan ook goed zijn om als fonds juist niet uit niet-duurzame beleggingen te stappen: als aandeelhouder heb je nog een beetje invloed op het beleid, als ex-aandeelhouder helemaal niet meer.
Over pensioengelden gesproken: wist je dat in 1980 bijna al het pensioengeld nog in Nederland werd belegd, voor 65% in leningen aan particulieren en bedrijven, voor 18% in aandelen en obligaties? In 2014 werd de bulk in het buitenland belegd, 87% in aandelen en obligaties en nog maar 4% in leningen. Anne-Marie’s stelt dan ook de vraag of we er qua welzijn niet meer op vooruit waren gegaan als al die miljarden in het MKB, startups en innovatie in Nederland waren gestoken. Wijffels is in ieder geval stellig: dat moeten we vanaf nu gaan doen, om de kostbare transitie naar de circulaire economie te financieren. De pensioenfondsen stellen het geld beschikbaar, de banken doen de allocatie, is zijn visie.
Sustainalytics
Interessant vond ik ook de beschrijving van Sustainalytics, ooit opgezet door PGGM en Triodos Bank en nu een wereldspeler op het gebied van onderzoek naar en het waarderen van verantwoord beleggen, met ratings voor bedrijven en landen op het gebied van ESG (Environment, Social en Governance). En zo waren er nog veel andere interessante weetjes!
Prettig, afwisselend en leerzaam
De opzet van het boek is erg prettig en afwisselend, met veel voorbeelden en citaten en een heel toegankelijke schrijfstijl. Door de opzet overzicht – interview zitten er hier en daar wel wat doublures in het boek; ook de stellingen uit de Inleiding komen later in het boek weer terug, vaak identiek verwoord. Persoonlijk houd ik niet zo van dat ‘dit heb ik al gelezen’-gevoel. Aan de andere kant beklijven deze stellingen daardoor weer beter. Elk nadeel heeft z’n voordeel.
Ik heb heel wat van dit boek geleerd: terwijl ik dit boek las, bekeek ik regelmatig de websites van de organisaties en initiatieven die Anne-Marie noemt. Van sommige had ik nog nooit gehoord, en van anderen wel, maar werd ik gestimuleerd om er wat meer over te weten te komen.
Het zette mij ook aan om nu eens actie te ondernemen: beleggingsrekeningen te openen bij Triodos en ASN, en mijn grootste pensioenverzekeraar te vragen of ik naast de keuze in een Offensief – Neutraal – Defensief risicoprofiel ook inspraak heb in de mate van duurzaamheid van de beleggingsfondsen waarin mijn premies terecht komen (geen enkele reactie gehad). Dat zijn eigenlijk hele kleine, nauwelijks inspannende activiteiten waarmee je toch je steentje kunt bijdragen.
Wat kunnen Financials doen aan duurzaamheid?
Daarnaast geeft het boek een goed beeld waar wij als ‘Financials’ de organisaties waarvoor wij werken kunnen beïnvloeden, al was het alleen maar door eens na te denken over de True Price van onze (al dan niet duurzame) producten en diensten. Hoe hoog zou die echte kostprijs zijn als we alle kosten en opbrengsten buiten de waardeketen (de zogenaamde externaliteiten) zouden meerekenen? De kosten waar nu de maatschappij als geheel voor opdraait? En zouden we dan andere keuzes maken in productontwikkeling? Zodat we in de Donut komen? Food for thought!
Ik gaf het boek 4 *
Elly Stroo Cloeck is specialist op het gebied van GRC en Internal Audit. Daarnaast schrijft ze samenvattingen en recensies van managementboeken.