Lachen om klimaatverandering? Dat is vloeken in de kerk! Of toch niet? De Schotse klimaatwetenschapper Matt Winning is (ook) stand-up comedian en doet alles om mensen maar te laten luisteren naar zijn boodschap! Zelfs een conference-achtig boek schrijven. Hot mess, in Het Nederlands Het begint hier warm te worden uit 2022, is goed onderbouwd en grappig, gewoon heel cool!
’Als politici (en anderen) mijn wetenschappelijke artikelen zouden lezen, dan zou ik dit boek niet hebben hoeven schrijven. Maar ze lezen het niet.’ Dus doet milieueconoom Winning, gepromoveerd op klimaatveranderingsbeleid, óók iets anders: hij gooit humor in de strijd. Hij heeft een aantal humoristische Ted Talks en andere optredens over dit serieuze onderwerp gegeven. ‘Dit is geen comedy, fluisterde een kale man tegen zijn vrouw, in een pub in Craydon, tijdens een comedy-avond.’ Winning laat daar een presentatie zien over CO2 uitstoot, als voorbereiding op zijn optreden bij Edinburgh Fringe (een kunst & cultuurfestival). Want, zo zegt hij, het wordt snel slechter en we móéten erover praten.
In het managementboek Het begint hier warm te worden …
… overvleugelen de grappen de serieuze boodschap niet, het zorgt juist dat je je aandacht erbij houdt. En Winning heeft nóg een ingrediënt toegevoegd: zijn zoontje. Het boek begint als zijn vrouw nét zwanger is en eindigt 9 maanden na de geboorte. In die tijd verdeelt Winning zijn aandacht tussen die twee zaken: boek en baby. De verschillende hoofdstukken zijn fijntjes gekoppeld: Hoofdstuk 9 Wanneer is het einde van de wereld? komt voor Hoofdstuk 10 De uitgerekende datum. Ook komt zijn vriend Ian voorbij, vaak als parallel voor een heftige klimaatgebeurtenis. Het levert een mooi stukje storytelling op.
Moeten, kunnen, zullen we veranderen
Het boek bestaat uit drie delen:
Moeten we veranderen?
Dit deel geeft een gedetailleerde beschrijving van wat ons te wachten staat: hittegolven, zeespiegelstijging, droogte, honger, biodiversiteit, etc. Grappig is de uitleg van het verschil tussen het weer (dagelijks veranderend, onvoorspelbaar) en het klimaat (gemiddelden, voorspelbaar). Als je relatie: op sommige dagen heb je ruzie, op andere heb je lol met elkaar. Op de lange termijn deel je dezelfde waarden, ken je elkaar door en door. Klimaatverandering is ‘alsof je partner plotseling een passie heeft voor crossfit. Eerst gaat ze één keer per week, dan elke dag, dan heeft ze het nergens anders meer over, drinkt ze shakes, weer later krijgt ze privéles, en dan … trekt ze in bij de instructeur. Je zag het niet aankomen, en toch was het al lang aan de gang, recht voor je ogen’. Het ‘slachtoffer’ is Ian.
Kunnen we veranderen?
Dit deel gaat over de oorzaken (fossiel) en de gevolgen als we dat gebruik verminderen voor autorijden, vliegen, verwarmen, eten, spullen kopen. Grappig in het stukje over vliegen is onder andere: In je hotel je handdoek vaker gebruiken is zinloos zolang je er naartoe vliegt. En dat Ryanair de laagste uitstoot heeft komt omdat ze veel meer mensen in een vliegtuig propt en heeft niets met brandstof te maken. Winnings’ oplossing: zorgen dat véél meer mensen vliegangst krijgen, door het uitsluitend draaien van horrorfilms, veel huilende baby’s, en nog zowat. En laten we eerlijk zijn: een vliegveld is toch een belastingvrije HEL?
Zullen we veranderen?
In dit deel gaat het over psychologie, het lobbyen van de uitstotende industrieën en de maatregelen die al getroffen zijn. Veel aandacht is er ook voor individuele acties en de effectiviteit daarvan. Interessant is zijn opmerking over de afstandelijkheid van klimaatverandering: saai, ver weg, academisch, onzichtbaar. Als zijn vader. En zijn vergelijking met religie is grappig: we moeten nu met onze zonden stoppen om ooit, ver weg, een fijne toekomst te hebben, en anders zullen we het heel heet krijgen. En vertrouw niet op God, die houdt wel van een flinke overstroming af en toe.
Nieuw voor mij is zijn opmerking over hoe we anderen kunnen beïnvloeden tot ‘groener’ gedrag. Niet vliegen is individueel, heeft minder impact dan zonnepanelen installeren en de hele buurt zo aanzetten om hetzelfde te doen. Zichtbare maatregelen en initiatieven hebben meer effect! Iets doen is zo beter dan iets laten.
Evaluatie
Dit boek is heel origineel, met de vele grappen. Het leidt niet af, maar versterkt de boodschap, maakt het smeuïg. De grappen gaan veel over de VS en het VK, en die laatste zijn soms lastig te begrijpen als je daar niet woont. Ook zijn er woordgrappen die hun sterkte verliezen in de vertaling naar het Nederlands. Dit boek zou je in het Engels moeten lezen, of nog beter: als luisterboek (maar dat is er niet).
Toch is het boek heel serieus, het dekt alle gebieden erg goed af en geeft onderbouwing van alle stellingen, in de vorm van uitgebreide referenties naar artikelen, website en boeken als De onbewoonbare aarde en A New Climate War. Het is duidelijk te merken dat we hier te maken hebben met een klimaatwetenschapper. Luchtig, maar niet té luchtig, en erg nuttig.
Het is ook een uiterst leesbaar boek, bijzonder goed vertaald, terwijl dat best lastig moet zijn geweest bij de woordgrappen. De vertaler, Edzard Krol, heeft ook moeite gedaan om grappen zo nodig uit te leggen. Winning schrijft bijna in spreektaal, het is een feestje om te lezen.
Ik gaf het boek 4 ½ *
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
o.a. bij
- Managementboek.nl
- Bol.com
- Libris.nl, steun je lokale boekhandel
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Keus genoeg!
Wil je iets anders, of méér lezen over duurzaamheid? Kijk dan eens in mijn Deep dive: Duurzaamheid, met > 30 boeken!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates! Schrijf je hieronder in en krijg maximaal 2 artikelen per week.