In Slim vertrouwen (Smart Trust) uit 2012 gaat Stephen M. R. Covey (zoon van) verder op het pad wat hij eerder met de bestseller The Speed of Trust (De snelheid van vertrouwen) insloeg. Het levert een interessant boek op wat stelt dat vertrouwen zorgt voor welvaart, energie en geluk, wat onderbouwd wordt door ontelbare anekdotes van bekende bedrijven en personen.
Het managementboek Slim vertrouwen …
… begint met te stellen dat we over het algemeen maar vanuit twee posities handelen: vertrouwen of wantrouwen. Vertrouwen kan de vorm aannemen van blind vertrouwen, en dat kan ons flink schade toebrengen, denk aan een Ponzi-scheme. Ook wantrouwen kan schade opleveren. Mooie voorbeelden van wantrouwen zijn die van de zonnebrillenwinkel, die wel 5% omzet verloor door diefstal van de probeer-monturen. Die monturen mochten voortaan niet meer gepast worden. Tja, geen klant die een bril koopt zonder het montuur te passen, de omzet kukelde met 50% achteruit. Een ander voorbeeld is de SoX-regelgeving, die Enron-achtige debacles moet voorkomen. De kosten hiervan zijn enorm hoog stelt Covey: 2 miljoen per bedrijf!
Laag vertrouwen
Laag vertrouwen (wantrouwen) leidt tot een lage snelheid bij samenwerking (veel bureaucratie) en tot hoge kosten, door allerlei regels en contracten. Laag vertrouwen frustreert ook de energie in je bedrijf, de werknemers verliezen hun motivatie en betrokkenheid. Ze durven geen afwijkende meningen meer te ventileren, en dat gaat ten koste van de innovatie, die juist gedijt bij verschillen en ‘schuren’. En tenslotte gaat laag vertrouwen ten koste van geluk, zo blijkt uit onderzoeken van Gallup uit 2009. Kijk je op landniveau, dan zijn de landen met mensen die vertrouwen zeggen te hebben in anderen, ook het gelukkigst. In de top staan Denemarken, Finland en Nederland, onderaan bungelen Israël en Portugal.
Slim vertrouwen
Maar er is een derde positie: slim vertrouwen. Het uitgangspunt hiervan is vertrouwen, maar geen blind vertrouwen, want we voegen er analyse, goede oordeelsvorming aan toe. Slim vertrouwen leidt daarmee tot welvaart, energie en geluk. Die analyse valt uiteen in kansen (waar gaat het over, wat is de situatie, welke beslissing moet je nemen), risico’s (wat kunnen de resultaten zijn, we nemen minder risico met een nucleaire onderzeeër dan met een krantenkiosk) en geloofwaardigheid (van de tegenpartij). Die geloofwaardigheid bestaat uit karakter én competenties.
En het fijne aan slim vertrouwen is dat vertrouwen wederkerig is. Als jij iemand vertrouwen geeft, krijg je dat terug, direct of later, bij een volgende transactie. Het vertrouwen wordt waargemaakt.
Hoe werkt slim vertrouwen?
Covey onderscheidt 5 stappen, dat wat ‘high trust’ personen, teams en organisaties gemeen hebben.
- Ervoor kiezen om in vertrouwen te geloven. Je moet bewust van je wantrouwende houding afstappen, ongeacht je (slechte) ervaringen of je beroep (advocaat, ook accountant denk ik). Je moet geloven in het nut van vertrouwen, dat de meeste mensen deugen en dat vertrouwen schenken een beter manier van leiden is.
- Beginnen met jezelf. Wees betrouwbaar, en heb ook vertrouwen in jezelf, vertrouw erop dat je dingen ook echt zult doen.
- Je bedoeling uitspreken en geloven dat de ander ook een positieve bedoeling heeft. We beoordelen onszelf naar onze bedoeling, en de ander naar het gedrag dat hij vertoont. En de ander kijkt ook naar jouw gedrag. Daarom is het belangrijk je bedoeling expliciet uit te spreken. Die bedoeling kan ad-hoc zijn, bij een transactie, of permanent, als een missiestatement of een eed.
- Doen wat je zegt, je beloften houden. Doen wat ‘juist’ is, is heel subjectief. Verschillende culturen hebben daar een verschillend beeld bij. Maar doen wat je belooft, is voor iedereen objectief meetbaar én is in alle culturen belangrijk. Een belofte doen creëert hoop, en je eraan houden creëert vertrouwen. De combinatie is daarom veel krachtiger dan niets beloven en wel iets (goeds) doen.
- Het voortouw nemen in het ‘anderen met vertrouwen tegenmoet treden’. Als leider denk je al snel aan delegeren. Maar iemand vertrouwen geven is niet hetzelfde als iemand verantwoordelijkheid geven zonder de bevoegdheden en de hulpmiddelen. Het is ook niet zeggen dat je iemand vertrouwt en die persoon daarna micro-managen.
Veel voorbeelden
Dit is een interessant boek met name door de vele voorbeelden. Die zijn wel beperkt tot de VS (een enkele uitzondering daargelaten) en soms wat gedateerd. Grappig is dat hiertussen wel Mohammad Yunus en zijn Gameen bank en Tony Hsieh van Zappos zitten, waar ik onlangs óók de boeken van las. Verder staan er nog persoonlijke voorbeelden in van Covey zelf, en redelijk veel voorbeelden uit de sportwereld.
Hierin volgt de auteur de schrijfstijl van zijn vader, Covey sr., hoewel er verder niet of nauwelijks wordt gerefereerd aan het gedachtengoed van De 7 eigenschappen. Natuurlijk gaat het in dit boek impliciet over win-win en de emotionele bankrekening, maar deze termen worden niet gebruikt. De nadruk ligt op het concept vertrouwen; de analyse, die er slim vertrouwen van maakt, komt veel minder aan bod, hoewel uit de anekdotes soms wel is af te leiden waar de risico-analyse uit bestond.
Al met al een interessant boek, met name het stuk over je bedoeling kenbaar maken. Mijn bedoeling met mijn recensies? Je voldoende informatie geven om zelf te beslissen of je het betreffende boek gaat lezen of niet. Daarom meestal veel over de inhoud en minder over mijn mening.
Maar hier dan toch mijn mening:
Ik gaf het boek 3 ½ *
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
bij Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring!
Dat is slim!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates!