Nieuwe, betere gewoonten aanleren is gemakkelijk. Ehhh waaat? Jazeker, gewoonten zorgen ervoor dat je niet steeds hoeft na te denken, niet iedere keer een bewuste beslissing moet nemen. Met gewoonten hoef je geen keuzes meer te maken, hoe makkelijk is dat? En zo verander je ten goede, word je Steeds beter zonder al te veel zelfbeheersing nodig te hebben. Fijn boek van Gretchen Rubin uit 2015.
Hoe je die gewoonten aanleert is ook makkelijk, als je de strategieën volgt die Rubin aanreikt. Passend bij je persoonlijkheid, en bij je omstandigheden. En (meestal) wetenschappelijk onderbouwd. Ik voorzie veel goede voornemens die nu eens wel gehouden worden, omdat je door de grote herkenbaarheid van alle voorbeelden echt niet meer kan beweren dat het voor jou toch anders is.
Het managementboek Steeds beter …
… waarschuwt ons wel: er zitten nadelen aan gewoonten. Als je veel vaste gewoonten hebt, gaan alle dagen een beetje op elkaar lijken, beleef je ze ook minder bewust. En daardoor ervaar je de dagen als steeds korter en de tijd als steeds sneller voorbijvliegend. En gewoonten stompen af: als je elke ochtend begint met een heerlijk kopje koffie, smaakt dat na een tijdje steeds minder verrukkuluk, steeds minder bijzonder. Uit onderzoek zou blijken dat we elke dag wel 40% van ons gedrag herhalen! Goed, dat was dus het slechte nieuws. Laten we dan in ieder geval proberen slechte gewoonten te vervangen door goede gewoonten.
Zelfkennis
Rubin stelt terecht dat je jezelf moet kennen om gewoonten te vormen, een verander-strategie werkt niet voor iedereen. In het eerste deel, Zelfkennis, komen 2 typeringen aan de orde. Haar Vier Neigingen kennen we uit haar vorige (gelijknamige) boek The Four Tendencies. Ze stelt dat een gewoonte aanleren eigenlijk te vergelijken is met aan een verwachting voldoen. Die verwachtingen kunnen extern zijn, zoals deadlines van je werk halen, en intern, zoals, jazeker, je goede voornemens. Je kunt hier op 4 manieren mee omgaan. De Volhouder wil aan beide soorten verwachtingen voldoen. De Rebel, de naam zegt het aan, laat zich aan geen van beide wat gelegen liggen, hij verzet zich. De Plichtsgetrouwe voldoet zonder discussie aan de externe verwachtingen, maar verzet zich tegen de interne, en bij de Vrager is dat net andersom. Rubin stelt dat er weinig Rebellen en Volhouders zijn.
Strategieën om gewoonten te vormen
In de Strategieën die verder in het boek worden uitgewerkt, geeft ze regelmatig aan welke wél werkt voor een Plichtsgetrouwe, maar juist niet voor een Vrager of Rebel, en andersom. Daarvoor geeft ze dan alternatieve invalshoeken. Heel nuttig. Zo is er de Strategie van Beloning, die uiteenvalt in extrinsieke (wortel en stok) en intrinsieke motivatie. Die laatste is voor elk van de 4 anders: voor de Volhouder is dat controle: het fijne gevoel de teugels in handen te hebben. Voor de Rebel is het uitdaging: persoonlijk betekenis ontlenen aan het najagen van een moeilijk haalbaar doel.
Het nadeel van extrinsieke motivatie is dat wanneer de beloning ophoudt, het gedrag (de gewoonte) óók ophoudt. Ook interessant is het nadeel van het zetten van een specifiek doel: bijvoorbeeld de eindstreep van een Marathon, of de ‘eindstreep’ op de weegschaal als je 5 kg kwijt wilt. Is de eindstreep behaald, dan valt de motivatie ook weg. Opnieuw beginnen, of doorgaan, is dan extra moeilijk. Niet doen dus.
Persoonlijke kenmerken beïnvloeden de gewoonte
De tweede typering zijn bepaalde persoonlijke Kenmerken, zoals je bioritme (vroege vogel of nachtuil), je werktempo (regelmatig, of druk nodig), gierig of niet, luxepoppetje of niet, etcetera. Heel interessant vond ik het onderscheid tussen de Onthouders (helemaal niet meer snoepen) en de Gematigden (één stukje chocola per dag). Het effect is dat een Onthouder zich bij ‘zondigen’ helemaal ongans eet, en een Gematigde iets meer eet maar het snel zat is. Je matigen is trouwens mentaal veel moeilijker. Over zondigen heeft ze ook een goede tip. Meestal baal je zo van jezelf als je hebt gezondigd, dat je het voor de rest van die dag opgeeft, ‘het heeft nu toch geen zin meer’. Beter is om de dag in vieren te delen: ochtend, middag, avond, nacht, en alleen het betreffende dagdeel als mislukt op te geven. Ook slim: als je geen tijd hebt voor je rondje hardlopen, sla dan niet over, maar kort het in. Dan verbreek je je gewoonte niet.
Waarden, doelen en identiteit
Rubin eindigt het boek met de Strategie van Duidelijkheid, waarin het belangrijk is om je waarden te definiëren en je doelen scherp te hebben. Je gewoonten moeten passen bij die waarden en die doelen, die je geprioriteerd hebt. (Ik zou zelf met dit onderwerp zijn begonnen.) En tenslotte Identiteit, jezelf zien als een hardloper, zorgt ervoor dat je je aan je hardloopgewoonte houdt. Jezelf zien als een perfectionist is dan weer niet zo’n goed idee. Gretchen (en ik ook) ziet zichzelf als ‘lezer’, en moest moeite doen om af te leren vervelende boeken toch helemaal uit te lezen. In de bespaarde tijd kun je immers andere, leukere boeken lezen! Je moet dus ook nadenken welk gedrag echt nuttig is bij zo’n identiteit.
Prima en confronterend boek
Dit is een prima boek om eens goed over je gewoonten na te denken en met meer succes nieuwe gewoonten aan te leren. De voorbeelden en strategieën komen uit alle bekende ‘gewoonten’ boeken, het is een soort compilatie, gelardeerd met veel persoonlijke anekdotes. De schrijfstijl deed me wat denken aan Brené Brown, hoewel Gretchen meer succesverhalen deelt en minder blunders dan Brown. Ze weet de strategieën zo te formuleren dat je geen excuus hebt om dit niet op te pakken, en alle voorbeelden en quotes van excuses die we gewoonlijk (pun intended) gebruiken zijn zowel herkenbaar als confronterend. Ja, ik vond dit bepaald een activerend boek.
Ik las het nét voor de feestdagen, dus een goede reminder om me te blijven Onthouden (van alcohol, en rood vlees), en inspiratie voor het vasthouden van goede voornemens (géén X meer). Heb jij ook goede voornemens?
Ik gaf het boek 4*
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
o.a. bij
of
of
Libris.nl, steun je lokale boekhandel
Voor bovenstaande links krijg ik een beetje provisie. Zonder provisie:
- YouBeDo, goed voor jouw goede doel
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
- Of via de Bibliotheek of een minibieb ….
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!