Communicatie zit in alles. Leidinggevenden die verbinden, besluitvaardig zijn, duidelijk zijn, bouwen aan vertrouwen, inspireren, ondermaatse prestaties adresseren, diversiteit omarmen en harde noten zachtjes kraken, zijn vaak goede communicators. Aldus Was ik niet duidelijk dan? van Bea Aarnoutse en Wendy Eelsing uit 2024. Maar wat komt eerst? Is er sprake van correlatie of van causaal verband?
Daarop geeft dit goed gestructureerde boek geen antwoord, maar dit uitgangspunt verklaart wel waarom het heel breed ingestoken is. Het gaat over leidinggeven in het algemeen, waarbij ‘duidelijk zijn’ één van de tien hoofdstukken is. Goed om communicatie zo een context te geven, het nadeel is dat het boek daardoor nergens écht diep op ingaat.
Het managementboek Was ik niet duidelijk dan?….
… behandelt een aantal thema’s waar leidinggevenden mee te maken krijgen. Zo gaat het ondermeer over doelen , teamvorming, een veilige omgeving, weerstand, positiviteit en welzijn, netwerken, experimenteren en waardering. Wat me opvalt is de prettige structuur van elk hoofdstuk. Over de inhoud ervan ben ik wat minder te spreken, om diverse redenen.
Een quote trapt het onderwerp van elk hoofdstuk af. Dat zie ik vaker, maar quotes van Japke-d. , Loesje, ChatGPT zie je niet heel vaak. Anthony Robbins, Ken Blanchard, Confucius dan weer wel. Aardige mix!
Daarna komen wat statistieken uit allerlei onderzoeken om aan te geven hoe belangrijk het betreffende onderwerp is. Interessant, maar ik ben wel altijd nieuwsgierig naar de samenstelling van de populatie, anders zegt het zo weinig. Ik zocht voor de grap een statistiek van McKinsey over communicatie van doelen op, en de populatie blijkt ‘nearly 1,500 managers at North American consumer companies’ (specifiek supermarkten, dacht ik) te zijn. Dit lijkt me zeer zinnige informatie om erbij te vermelden want hoe relevant is deze statistiek dan voor leidinggevenden bij zeg, een Nederlandse non-profit? Een andere ‘statistiek’ is een quote uit een vorig boek van Aarnoutse, waarvoor ik het hele boek zou moeten lezen om te ontdekken waarop die stelling gebaseerd is. Sorry, nee.
Managementmodellen
Hierna steeds een beperkt aantal bladzijden met korte, goed leesbare stukjes met onder andere managementmodellen en adviezen van de auteurs. Wel heel erg véél modellen voor zo’n compact boek. Zo las ik over de 4 typen van luisteren van Otto Scharmer, het ADKAR-model van Jeff Hiatt, 5 manieren om haalbare doelen te stellen van HBR, het influence model van McKinsey …. En dan ben ik nog maar bij hoofdstuk 2, op pagina 37. De consequentie hiervan is dat er niet diep op de modellen wordt ingegaan. Verderop, bij het thema weerstand, viel me op dat de verschillende gepresenteerde modellen en inleidingen in feite allemaal steeds hetzelfde zeggen. De adviezen vind ik vrij algemeen en te weinig voorzien van concrete voorbeelden over hoe je communicatie er precies uit moet zien. ‘Doelen beeldend maken’ en ‘Laat het doel met regelmaat terugkomen in besprekingen’ is te abstract. Wel WAT je moet doen, maar niet zozeer HOE.
Wees duidelijk
In het hoofdstuk Wees duidelijk gaat het kort over ‘Underpromise & Overdeliver’, wat een positieve sfeer schept en vertrouwen oplevert, aldus de auteurs. Niet iedereen is het daarmee eens, UPOD is prima bij klanten, maar niet binnen teams. Het kan een teken zijn van een onveilige omgeving (je durft niet te falen), van gebrek aan ambitie van het team, of van bewust carrière-management (in een goed blaadje komen bij je baas) ten koste van je eerlijkere collegae. Deze strategie als leidinggevende naar je mensen toe inzetten lijkt me ook niet echt aan te bevelen: na twee keer hebben ze het door en wat doet dat voor het onderling vertrouwen?
In hetzelfde hoofdstuk gaat het over De vloek van kennis (hoewel het niet zo bij naam wordt genoemd, het kopje is: We overschatten onszelf) die veel duidelijker wordt als er wat voorbeelden bij gegeven zouden worden. Als er iets is wat met duidelijke communicatie te maken heeft, dan is het dit onderwerp wel.
Weten, Willen, Kunnen en Doen.
De hoofdstukken vervolgen met attentiepunten, onderverdeeld in Weten, Willen en Kunnen. Voor het hoofdstuk over doelen (hoofdstuk 2) lees ik:
- Weten: Zorg dat het doel van de organisatie je duidelijk is. Zorg dat je weet hoe je het overkoepelende doel kunt doorvertalen naar jouw team.
- Willen: Hoe wil je bijdragen aan het doel. Zorg voor verbinding met jouw persoonlijke doel. Hoe staat het met jouw motivatie ten aanzien van het overkoepelende doel en de door jou gestelde afdelingsdoelen?
- Kunnen: Kun je vooruit met het doel? Ben je voldoende toegerust om aan de slag te gaan? Is jouw team voldoende toegerust om met de doelen aan de slag te gaan? Wat heb je nodig om je team mee te nemen in het doel?
De hoofdstukken eindigen met een 4 stappenplan, meestal verwoord als Analyse, Voorbereiding, Stappen zetten, Evaluatie. Hierin vind je de attentiepunten van Weten, Willen en Kunnen weer terug.
Nieuwe inzichten
Natuurlijk haalde ik wel de nodige nieuwe inzichten op. Zoals uit het interview met Hans van Kleij: het koppelen van mensen van het hoofdkantoor met ‘uitvoerders’ in de winkels, en het jaarlijks meedraaien in die winkels om voeling met de werkvloer te houden. Goed voor de communicatie! Welke valkuilen er hierbij zijn en hoe die te omzeilen zou een goede aanvulling zijn geweest, want zo’n ‘buddysysteem’ moet goed geregeld worden om niet een last maar een voordeel te zijn voor beide partijen. Ook het interview met Sonja Boelhouwer had een pareltje. Zij vindt de belangrijkste communicatievaardigheid empathie, en stelt dat ‘N=1 is de waarheid’, wat één persoon vindt is voor hem waar én kan ook voor anderen gelden. Dus niet zomaar negeren met als reden N=1.
Evaluatie
Kort gezegd: de structuur bevalt me goed, maar de inhoud valt me tegen. Abstract, oppervlakkig, veel herhalend en voor mij onvoldoende ingaand op duidelijke communicatie. Het specifiek aan duidelijke communicatie gewijde hoofdstuk gaat naast UPOD en De vloek ook over vervelende boodschappen brengen en over vragen stellen om zelf duidelijkheid te krijgen. Ook dit hoofdstuk is vrij dun, hier had veel meer mee gedaan kunnen worden.
Ben je als leidinggevende nieuw in je rol, dan geeft het boek je een beknopt en duidelijk overzicht van aspecten die invloed hebben op communicatie en kun je je naar wens verder inlezen in bepaalde modellen. Ook kun je je met de referenties achterin verdiepen in de diverse interessante onderzoeken van o.a. Gallup en McKinsey, wat je mogelijk alerter maakt op de signalen of je laat vragen naar de onuitgesproken meningen van je medewerkers over die onderwerpen.
En weet ik nu wat eerst komt, de thema’s van leidinggeven of communicatie? Nee, er is duidelijk sprake van correlatie. Maar wat de uiteindelijke oorzaak is ….. de vaardigheid of het talent dat beiden verbindt? Empathie?
Ik gaf het boek 3*
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
o.a. bij
of
of
Libris.nl, steun je lokale boekhandel
Voor bovenstaande links krijg ik een beetje provisie. Zonder provisie:
Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!