Japan, het land van Lean en kwaliteits-controles. Een Amerikaans bedrijf bestelt bij een Japans bedrijf computerchips. In het contract wordt een foutenmarge van 2% afgesproken. Na de afgesproken periode worden de chips geleverd, een grote doos en een klein doosje. Net op het moment dat de opdrachtgever de dozen gaat openmaken, belt de Japanse leverancier. Wat hij met de 2% foute chips, in het kleine doosje, gaat doen? De Japanners hadden namelijk erg veel moeite gedaan om ze onklaar te maken…….Ik schreef een recensie van een uitstekend managementboek over cultuur: De Corporate Tribe.
Het managementboek De Corporate tribe…
….van Daniëlle Braun en Jitske Kramer heeft tientallen verhalen over andere culturen waarvan die over Japan mij vol raakte. Ook in Start with Why/ Begin met het Waarom van Simon Sinek, wordt Japan als voorbeeld van cultuurverschillen gebruikt: Een groep Amerikaanse autofabrikanten ging eens naar Japan om daar de lopende band te bekijken. Direct viel hun een verschil op: in Amerika werden de deuren met een rubberen hamer in model gebracht, net zolang tot het perfect paste. In Japan was er geen hamer te bekennen. Huh? De gids legde uit: hier ontwerpen we deuren die perfect passen…..
De cultuur van de Japanners is: geen fouten, terwijl wij in het westen een fout-tolerantie hebben en het achteraf, met bijvoorbeeld garantieregelingen, met onze klanten regelen. Japanners zijn door het uitgangspunt van perfectionisme ook minder goed in innovatie, terwijl wij fouten maken wel oké vinden, maar van onze fouten willen leren en ons erdoor verbeteren. Bij samenwerking tussen twee bedrijven uit verschillende culturen is het dus verstandig dit soort cultuurverschillen helder te hebben en er zeker van te zijn dat de afspraken op dezelfde manier uitgelegd worden, zo stellen Daniëlle en Jitske. Dat is een supergoed advies, met name als je (zoals ik ooit) voor een multinational werkt.
Ik heb als auditor regelmatig met Japanners gewerkt en heb twee vergelijkbare ervaringen, eentje als beginnend assistent accountant en een, meer dan 20 jaar later, als internal auditor. Afwijkingen bespreken en laten corrigeren werkt in Japan echt anders dan hier in Nederland!
Nomadisch werken
Bijzonder interessant vond ik ook de vergelijking tussen ons Nieuwe Werken en de nomaden: Het Nieuwe Werken heeft vele vormen, van af en toe thuiswerken, via kantoortuinen met flexplekken naar volledig kantoorloos, virtueel werken. Soms heeft dat negatieve effecten. Vergaderingen worden niet meer bijgewoond, de ziel is uit het bedrijf. Veel volken, zoals de Touaregs of de Inuits, leven nomadisch, door de seizoenen gedwongen. Toch zijn hun stammen heel hecht. Hoe doen ze dat? Door aangepaste statussymbolen, bijeenkomsten, leiderschap en ‘voorouderlijke’ verhalen.
- Statussymbolen zijn normaliter mooie huizen of grote kantoren maar bij nomaden eerder draagbare schatten (denk aan gouden tanden bij de Masai). Bij thuiswerkers kun je denken aan “virtuele” symbolen zoals een prominente plek op het Intranet.
- Bij de nomaden zijn de bijeenkomsten heel belangrijk. Men sluit er huwelijken, houdt rechtszittingen, zingen en dansen. Bij het Nieuwe Werken heeft men de bijeenkomsten vaak wegbezuinigd, en dat is niet zo handig.
- Nomaden hebben ook leiders, zoals stamhoofden. Het Nieuwe Werken vereist ook middelmanagement en mentoren.
- Bij de nomaden zijn de verhalen rond het kampvuur belangrijk, over de goden en de voorouders. In de corporate wereld is het uitdragen van een missie en visie belangrijk om eenheid te bewaren.
Cultuurverandering
Het managementboek De Corporate Tribe is gericht op (cultuur-)veranderprocessen in organisaties en elke soort verandering wordt gekoppeld aan een vergelijkbare situatie in een vreemde cultuur. Het vakgebied wat hier over gaat heet corporate antropologie en is de laatste jaren behoorlijk in opkomst. Dit boek is een mooie kennismaking hiermee!
Het boek bestaat uit 3 delen: je leest in deel 1 een stukje over organisatiecultuur en het vakgebied corporate antropologie, in deel 2 hoe onze relaties worden gevormd en hoe dit leidt tot cultuur, en in deel 3 over cultuurtransities. Dit laatste is de kern van het boek, cultuurverandering, wat in 5 soorten verandering uiteenvalt:
- (i) cultuurcreatie: gezamenlijkheid creëren;
- (ii) culturele continuïteit: het goede bestendigen;
- (iii) culturele heroriëntatie: terug naar de bedoeling;
- (iv) culturele healing: genezen en gezond maken;
- (v) culturele transformatie: als het echt anders moet.
Kenmerken
Cultuurverandering kent een aantal kenmerken, waaronder de focus, de rol van de leider, rituelen. Deze kenmerken zijn bij elk type verandering op een andere manier ingevuld, bijvoorbeeld de rol van de leiding. Wat moet hij/zij doen en vooral niet doen? Bij cultuurcreatie is dat o.a.de droom scheppen, een kleine kring van volgers vormen, gewenst gedrag expliciet maken. Bij culturele heroriëntatie is dat o.a. bevlogen speeches over bestaansrecht houden, maar ook bureaucratische processen durven ontmantelen.
Ik vond het boek praktisch ingestoken en erg nuttig, vooral waar onderscheid wordt gemaakt naar de verschillende vormen van cultuurverandering en de verschillende tools die je kunt inzetten.
Naast de nuttige tips en mooie verhalen over andere culturen staat het boek vol met schitterende foto’s van interessante volken. Dat maakt het bijna een reisboek! Maar ook Nederlandse cultuur komt aan bod: Carnaval! Wat zou je als organisatie daarvan kunnen leren?
De Corporate Tribe van Daniëlle Braun en Jitske Kramer, werd ook uitgeroepen tot Managementboek van het Jaar 2016.
Ik gaf het 4 *
Je kunt De Corporate Tribe bij Managementboek.nl en Bol.com bestellen.
Ik was zó enthousiast dat ik van dit boek een Samenvatting schreef. Je koopt die bij o.a. Bol.com maar ook in de shop.
Verder lezen?
Ik ben een fan van de auteurs, dat kun je wel merken. Daarom krijg je ook tips voor andere boeken van hun hand.
In 2018 kwam de opvolger uit: Building Tribes, dus ook van Jitske Kramer en Danielle Braun. Je koopt het bij Managementboek.nl en Bol.com.
Een bijzonder interessant boek over diversiteit en inclusiviteit is Deep Democracy van Jitske Kramer. Deep Democracy is een van oorsprong Zuid Afrikaanse methode om betere beslissingen te nemen door de afwijkende meningen effectief te gebruiken in het besluitvormingsproces. Je koopt het bij Managementboek.nl en Bol.com. Ik was erg enthousiast en schreef ook hier een Samenvatting van. Te koop bij o.a. Bol.com maar ook in de shop.
Ook een aanrader is het nog recentere boek Da’s gek van Danielle Braun. Ook dit boek kun je bestellen bij Managementboek.nl en Bol.com
Andere schrijvers
Over cultuurverschillen kun je ook ‘Interculturele competenties’ lezen, waarin grappig genoeg ook vaak de tegenstelling tussen Japanners en Amerikanen aan bod komt. Dit boek gaat in op de diverse modellen, zoals die van Geert Hofstede. Het boek is wat wetenschappelijker ingestoken, en kun je ook als studieboek voor opleidingen gebruiken. Prima boek, lees hier mijn recensie. Te koop bij Managementboek.nl en Bol.com
Heel praktisch en met veel voorbeelden is The Culture Map van Erin Meyer, dat specifiek ingaat op de uitdagingen waar managers en leiders voor staan bij internationale organisaties. Ook hier gebruik van de op Hofstede gebaseerde modellen. Het onderdeel over feedback geven èn ontvangen bijvoorbeeld is hilarisch en leerzaam! Ik schreef er een recensie over. Te koop bij Managementboek.nl en Bol.com
Lekker lezen! Efficiënt leren! Geïnspireerd leven!