Nee, De verfrissende smaak van zure appels van Mathilde Maas Kuper uit 2021 is geen kookboek! De ondertitel van dit opvallend roze-groene boek met de opvallende titel, is: Pijnmanagement – onmisbaar voor succesvol leiderschap. En ook dat ‘pijnmanagement’ is opvallend, deze term hoorde ik nog niet eerder in relatie tot management.
Het managementboek De verfrissende smaak van zure appels …
… is zelf bepaald geen zure appel, waar we doorheen moeten bijten, integendeel. Het pakt een dagelijks, algemeen probleem aan met een verfrissende, nuttige methode.
Als manager moet je soms slechtnieuwsgesprekken voeren, pittige feedback geven, onpopulaire besluiten nemen, mensen ontslaan of demoten. Dat levert pijn op. Voor jou, maar ook voor je mensen en dus ook voor de organisatie, als een verzameling van mensen. En voor je opvolger, die geconfronteerd wordt met oude pijn.
Die pijn moet gemanaged worden. Polderen en pamperen is géén pijnmanagement, maar pijnvermijding. Met de botte bijl hakken óók. En daar schiet je niets mee op. Pijn stuurt gedrag, en dat gedrag heeft een negatieve invloed op innovatie, veranderkracht en besluitvaardigheid, aldus Maas Kupers. Zij ontwikkelde een methode om de pijn om te zetten in resultaat. Om de vitaminen uit de appel te halen.
Pijnmanagement
Het boek begint met twee algemene hoofdstukken die ‘pijn’ wat context geven. Er wordt uitgelegd dat we steeds meer pijn kunnen vermijden, wat al begint met de Pampers in plaats van de natte, koude luiers van vroeger. We vermijden de pijnkant en zoeken de fijnkant van het leven.
Organisatiepijn als gevolg van verandering, kunnen we beter niet vermijden, want is nodig om doelen te halen, de concurrentie voor te blijven. Maar andere organisatiepijnen, door bijvoorbeeld onveiligheid of gebrek aan autonomie, zorgen ervoor dat er minder incasseringsvermogen is voor de broodnodige verandering. Pijn is een combinatie van oorzaak (de pijnprikkel) en gevolg (de emoties). De pijnprikkel is onder te verdelen in verlies van iets (echt of ingebeeld) en onvervuld verlangen (ook echt of ingebeeld). Dit is de ‘taal’ die we gebruiken bij pijnmanagement.
5 stappen
Daarna volgt een stappenplan voor het pijnmanagement, wat uitgebreid met voorbeelden wordt behandeld en waar 3 cases als een rode draad doorheen lopen.
- Observeren – welke pijnen zie ik, uit het verleden, het nu of in de toekomst, en bij wie, op welk niveau?
- Entameren – op tafel leggen, het gesprek erover aangaan
- Ontrafelen – de pijn splitsen in zaken die je wel en niet kunt veranderen, in zaken die je moet of bewust wilt accepteren en zaken waarop je actie kunt ondernemen
- Regisseren – het ontwerpen van interventies, en
- Realiseren – het uitvoeren van die interventies en zelf of met je organisatie in beweging komen.
Nuttig
Juist in deze tijd is dit een nuttig boek: pijnlijke veranderingen in organisaties zijn meer dan ooit nodig door de druk op de continuïteit door de Corona-lockdowns. En als er dan ook nog vermijdbare of oude pijn in je organisatie zit (en waar zit dat niet?), heb je als leidinggevende heel wat te doen. Ik vind het origineel om de ellende in organisaties gewoon als ‘pijn’ aan te duiden. Want zo voelt het voor medewerkers vaak best wel. De auteur werd gewaarschuwd dat ‘pijn’ misschien niet het beste woord is om in de titel te gebruiken, daarom is er ook een leuke alternatief gekozen. Door de zure appel heen bijten doet ook letterlijk eerst pijn, en dit is nodig om daarna van de verfrissende smaak te genieten, die staat voor het in beweging krijgen van de organisatie.
Je krijgt veel tools om de ‘pijn’ in je organisatie aan te pakken en te zorgen voor beweging. Niet alleen de pijn-taal, maar ook een serie vragen die je kunt stellen om duidelijk te krijgen waar precies de pijn zit, en wat voorbeelden van interventies voor zowel acceptatie als actie. Mij sprak met name het onderdeel acceptatie aan, als separate stap die ook aandacht moet krijgen. ‘Het is nu eenmaal zo’ is niet voldoende om die acceptatie te krijgen, daar gaat een heel proces aan vooraf. Iets meer interventies voor acceptatie zou nóg nuttiger geweest zijn.
Uitvoering
Maas Kuper heeft een prettige schrijfstijl met weinig jargon en veel voorbeelden en metaforen. De structuur van het boek is goed, hoewel sommige thema’s minder vaak terugkomen dan andere. Het theoretisch model in gekleurde kaders steeds herhalen is goed, zo blijft het beter hangen. Toch vond ik dat in dit boek soms te veel herhaald werd, werd het vervelend en kwam het over als bladvulling.
Er is een fijne literatuurlijst opgenomen, en ik herkende ook een concept van Covey (de cirkel van invloed) in de methode. De gebruikte voorbeelden en cases vond ik wat minder, wat abstract en soms was het moeilijk om de relatie met de betreffende theorie te leggen.
Het boek is mooi uitgevoerd met een appeltjesgroene steunkleur, verschillende soorten kaders en toepasselijke quotes die worden aangegeven met appeltjes die naarmate het boek vordert, worden opgegeten totdat er slechts klokhuizen overblijven. Leuk!
Het is een tijdloos onderwerp, verandermanagement, en de aangedragen methode is ook tijdloos. Van dit boek ga je nog lang plezier van hebben. Geen zure, maar ook bepaald geen rotte appel dus!
Ik gaf het 4 *
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Je kunt dit boek kopen o.a. bij Managementboek.nl en bij Bol.com. En je lokale boekhandel natuurlijk.
Of doe eens duurzaam en kijk voor een exemplaar-met-ervaring bij Boekwinkeltjes
Verder lezen
Ik ben een fan van Stephen Covey en herkende zijn ‘Cirkel van Invloed’ in ‘De verfrissende smaak …’. Die cirkel van invloed is één van de thema’s over leiderschap uit zijn mega-bestseller De 7 eigenschappen van effectief leiderschap. Daarin vind je ook andere bekende concepten, zoals zijn win-win en de emotionele bankrekening. Dit boek moet je gelezen hebben! Of mijn Samenvatting ervan… Lees meer over Must Read #8 De 7 eigenschappen van effectief leiderschap.
Ditzelfde onderwerp, accepteer wat je niet kunt veranderen, komt terug in De zin van het bestaan van Viktor Frankl. De kern: ook in de allerbelabberdste omstandigheden, die je niet kunt veranderen, zoals gevangenschap in een concentratiekamp, kun je wèl kiezen hoe je met de situatie omgaat. Geweldig boek! Lees hier meer over Must Read #37 De zin van het bestaan.
Op Maas Kuper’s literatuurlijst staat ook een recent boek wat ik niet ken, maar wat fascinerend klinkt: Slimmer met het systeem van Imre Tijsse Klasen uit 2020. ‘De uitdagingen waar organisaties voor staan worden steeds complexer. Tegelijkertijd stijgt de behoefte aan professionele autonomie en zelforganisatie. Om een antwoord te bieden aan beide uitdagingen, hebben leidinggevenden juist een cruciale positie. Dit boek laat op basis van een systemische benadering zien welke rol jij als leidinggevende kunt spelen. Wat je vanuit systemisch perspectief kunt doen en wat je beter kunt laten.’ Klinkt veelbelovend! Hier lees je er meer over.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates!
[email-subscribers-form id=”1″]
2 reacties
Duidelijk verhaal en lekker leesbaar. Misschien kun je voor de lezer aan het begin aangeven hoeveel leesminuten het kost om te lezen.
Dat is een goede tip! Al mijn recensies zijn circa 1000 woorden, dus 4 a 5 minuten, en mijn opinies 300 woorden dus 1 minuut. Eens kijken waar ik dat kwijt kan. Heb je een suggestie? Iets wat je elders hebt gezien?