Must-read #135: De shockdoctrine van Naomi Klein uit 2007, gaat over het ‘uitrollen’ van de kapitalistische ideologie in diverse landen, gebruikmakend van de shock waarin mensen verkeren door een ramp of andere crisis. De doctrine komt van Milton Friedman, die stelt dat een crisis de perfecte bron van verandering is, een periode waarin wat eerst politiek onmogelijk was, onvermijdelijk wordt. Met desastreuse gevolgen!
Het managementboek De shockdoctrine …
… voert ons van Chili naar Indonesië, Bolivia, Polen, Zuid-Afrika, China, en Rusland. Chili heeft te kampen met torenhoge schulden en monetaire issues. Er wordt hulp gezocht bij het IMF en de Wereldbank, die vervolgens voorwaarden stellen bij de leningen die ze verstrekken: implementatie van democratie en de bijbehorende vrije markt. De Chicago boys, de studenten van Friedman aan de Universiteit van Chicago, helpen met de uitrol.
De bevolking ervaart de gevolgen, het verlies van banen door goedkope import, bezuinigingen die leiden tot verlaging van sociale zekerheid, en gaat protesteren. Die opstanden worden zó bloedig neergeslagen dat het hele land in shock is, en de vrije-markt-principes kunnen worden verankerd. Dit leidt tot enorme ongelijkheid en armoede. Dit wil de bevolking niet, maar van een democratie is dan al geen sprake meer.
Klein weet overtuigend neer te zetten dat de implementatie van de vrije markt niet samengaat met democratie, maar juist een dictatoriale leider vereist, die snel actie neemt. Omdat de vrije markt belangrijk is voor de commerciële belangen van de Amerikaanse multinationals, wordt een dictatoriaal bewind gesteund. En door dat bewind wordt rijkelijk gebruik gemaakt van marteling, waaronder elektroschokken. Hoe cynisch, nóg meer shocktherapie.
Rampenkapitalisme
Oorlog en rampen zijn een andere soort crisis, waarin de vrije markt kan worden afgedwongen. Alle hulpverlening van de staat (het gaat hier om de VS) is inmiddels geoutsourced naar bedrijven, die bepaald niet doelmatig te werk gaan en ook niet de lokale bevolking betrekken bij wederopbouw. Het gaat immers om zoveel mogelijk winst maken? Inmiddels denkt men (in de VS) dat de rijken (via de overheid) catastrofes en oorlogen veroorzaken, maar dat hoeft helemaal niet. Niets doen om ze te voorkomen is al genoeg.
De shockdoctrine is een prettig leesbaar boek vol met cynische woordspelingen. Het heeft een fijne, chronologische structuur. Wel stevig, zowel qua inhoud als qua omvang. En zorgwekkend, het idee dat het gedachtegoed van één man leidt tot experimenten in allerlei landen en tot een enorme ongelijkheid. En nog steeds is de vrije markt heilig. We leven in een ‘Corporatist State’. Ik vraag me af of de volgende crisis ons niet van de vrije-markt áf kan wenden. De lessen uit dit boek zijn zondermeer nuttig ook als we dát zouden willen.
Auteur Naomi Klein …
…. is één van mijn favoriete auteurs, zij is een lid van mijn ‘familie’. In Elly d’r Family: Naomi Klein lees je meer over haar en over al haar boeken!
Waarom is De shockdoctrine een Must Read?
Omdat het een schokkende blik werpt op de macht van grote bedrijven en de niets ontziende politiek die wordt bedreven uit naam van ‘democratie’. De rol die de Wereldbank en het IMF hierbij spelen is bepaald zorgwekkend.
Lees Elly d’r Recensy en ontdek wat ik zo goed vond aan dit boek!
Anderen vonden dit boek ook goed:
Bol.com geeft 5 * , Managementboek.nl geeft geen rating.
Goodreads geeft 4 1/2 *.
Waar kun je De shockdoctrine kopen?
- Managementboek.nl
- Bol.com
- Libris.nl, steun je lokale boekhandel
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Of bestel het bij je bibliotheek. Ook lekker duurzaam!
Is er een ESCIA Samenvatting van?
Nee, nog niet. Kijk hier van welke boeken wél Samenvattingen of Impressies zijn! Dat zijn er inmiddels al bijna 50 !
En wat vind jij?
Wat vind jij van dit boek?
Misschien heb je een tip voor een Must-Read? Laat een reactie achter!
Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief en/óf mijn wekelijkse blog-updates