Een hofnar in je bedrijf? Wat een raar idee! Iemand die grappen maakt in een kleurig pak en een hoed met belletjes, is dat nou nodig? Jazeker, stelt Juri Hoedemakers, ook bekend als Drs. Hofnar, in dit aardige boek over reflectie uit 2021: Gezocht: Hofnar. Want de grappenmakerij is maar 1 van de 16 functies die de hofnar heeft. En aan die andere 15 heeft een leider óók behoefte. Dat helpt hem reflecteren …
Het managementboek Gezocht: hofnar …
… heeft een originele insteek, geeft heel veel informatie hoe anderen én een model je kunnen helpen bij je reflectie over je gedrag en acties, en veel grappige voorbeelden. Qua structuur had het wat beter gekund, maar voor een debuut is het bepaald veelbelovend .… Het boek bestaat uit 3 delen: een korte theoretische inleiding over reflectie, dan een wat groter deel over de historie en functie van de hofnar en tenslotte het model van de auteur hoe een hofnar(-achtige tool) te gebruiken bij de reflectie.
Ik vond het middelste deel, de 16 functies van de hofnar en hoe we die tegenwoordig terugzien in bedrijven en de maatschappij in het algemeen, veruit het interessantste en verrassendste! Wist jij dat een hofnar Entertainer, Adviseur, Criticus, Satiricus, Spion, Vertrouweling, Bemiddelaar, Flapuit, Beste vriend, Zondebok, Coach, Onderhandelaar, Sfeerbewaarder, Observeerder, Allesweter en Statussymbool was? Wat vroeger verenigd was in één persoon, is nu belegd bij 16 verschillende personen, of helemaal niet. Nu hebben we Businesscoaches, Toezichthouders, Specialisten, enzovoorts. Is dat effectief, vraag ik me dan direct af?
Moderne hofnarren
In de lijst met hofnar-achtige functies binnen het bedrijfsleven miste ik een belangrijke: de Internal Auditafdeling. Onafhankelijk, en opgericht en ingericht om juist kritisch te zijn op het interne reilen en zeilen van een bedrijf. Hierbij wordt de rol van de leiding zeker niet over het hoofd gezien, omdat deze vaak de oorzaak is van problemen.
Wél wordt de externe adviseur genoemd, die ‘met kop en schouders boven de rest uitsteekt’ als het gaat om het vergroten van reflectie. Niet zo raar natuurlijk, aangezien de auteur zo’n externe adviseur is. Een beetje reclame mag best. Maar heeft deze én de vrijheid, én het vertrouwen én de brede kennis én de persoonlijkheid van de traditionele hofnar, vraag ik me af? En of een consultant zo onafhankelijk is …. Iedereen die hiervoor betaalt krijgt is tot op zekere hoogte afhankelijk. Goed dat Juri dit ook aan de orde stelt en zich afvraagt of de hedendaagse hofnar niet een vrijwilliger zou moeten zijn. Interessant idee!
Hofnar: van persoon tot model
Omdat Juri de hofnar als persoon niet snel ziet terugkomen, heeft hij de functie ervan in een model gegoten, zodat de leiders van bedrijven hun eigen hofnar kunnen zijn. Dat model begint met een praktijkvoorbeeld bij Achmea, waarbij 4 leiderspetten worden onderscheiden: de specialist, de leider, de manager en de coach. De leider als specialist bijvoorbeeld, focust op expertise, adviseren, overdragen, leraarschap. Dit mapt met 3 van de 16 taken van de hofnar: de adviseur die onafhankelijk de waarheid zegt, de spion die op de hoogte is wat de bevolking denkt en doet, en de allesweter die overal met de koning mee naar toe ging. Hoe de hofnar-achtige reflectie in dit leiderschapsprogramma wordt vormgegeven vertelt het boek helaas niet, zodat deze mapping blijft zweven en het nut ervan mij niet helemaal duidelijk is.
Het Reflectiemodel Hoedemakers is de conclusie van het boek, waarin 2 cirkels worden gegeven: de Koningscirkel, waarin de leider zélf de reflectie doet, en de Hofnarcirkel, waarin de reflectie door een derde persoon (de hofnar dus) wordt begeleid. De Koningscirkel gaat in op het proces van reflecteren: teruggaan naar het moment van actie, verkennen van gedachten en emoties, evaluatie van goed en niet goed, etc. Geen van de hofnar-functies komt hierin terug. In de Hofnarcirkel worden de 16 hofnar-functies niet expliciet benoemd, wel worden wat tips gegeven waar je bij de benoeming van de hofnar op moet letten. Ik vond dit niet heel vernieuwend, hier had meer mee gedaan kunnen worden.
Evaluatie
De insteek van de hofnar is uiterst origineel, en de auteur heeft zich goed verdiept in de rol en het effect van de traditionele hofnar aan het hof. De link met de huidige invulling van deze ‘tool voor reflectie’ is interessant, maar blijft wat oppervlakkig. De voorbeelden die hierbij worden gegeven zijn soms heel goed, en soms wat gezocht, niet echt overtuigend. Ook miste ik een aantal voor de hand liggende voorbeelden, zoals Ray Dalio’s Bridgewater, waar feedback / kritiek leveren zo’n beetje verplicht is omdat dit leidt tot het steeds verder ontwikkelen van de medewerkers, inclusief de leiders.
Ik vond de inhoud over het algemeen boeiend en leerzaam, maar had wel moeite met de structuur van het betoog en de relatie tussen de hoofdstukken. Ook vond ik de structuur van de teksten niet altijd even logisch.
Daarnaast zijn de gebruikte theorieën soms wat hoog over. Ik vermoed dat dit komt doordat het boek een afgeleide is van een veel uitgebreidere scriptie. Maar gelukkig: de originele scriptie is te bestellen, voor nadere theoretische onderbouwing. Die heb ik inmiddels binnen, en ga me daar binnenkort eens in verdiepen!
Het boek is heel plezierig om te lezen: mooi uitgevoerd en heel afwisselend door het gebruik van voorbeelden, tabellen, reflectievragen, quotes, krantenknipsels etc. en met een vlotte, grappige schrijfstijl.
Voor jou?
Voor leiders die serieus willen reflecteren op hun acties en gedrag geeft dit boek een heel aardig overzicht van ‘soorten spiegels’ die jij als leider in je bedrijf zou willen hebben, al dan niet in de vorm van personen van vlees en bloed. En misschien heb je die spiegels al, maar gebruik je ze niet goed. Probeer je die sarcastische collega te ontslaan, geef je je toezichthouder te weinig informatie, negeer je je specialisten en laat je je Internal Auditafdeling alleen compliance-achtige zaken bekijken. Reflecteer daar eens op!
Omdat Juri bezig is met een promotie-onderzoek verwacht ik op niet al te lange termijn het tweede boek van (dan) Dr. Hofnar. Gevonden: Hofnar! Wie/ wat zou het zijn?
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Ik gaf het 3 1/2*
Je kunt dit boek kopen
o.a. bij
- Managementboek.nl
- Bol.com
- Libris.nl, steun je lokale boekhandel
- Bazarow, steun de schrijver
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
- Of lees het gratis via Kobo-Plus…..
Keus genoeg!
Verder lezen?
Juri Hoedemakers heeft een indrukwekkende lijst met boeken, artikelen, kranten, websites en zelfs spellen opgenomen! Ik zou gewoon beginnen met zijn scriptie en dan verder de rabbitholes induiken!
Wat niet op de indrukwekkende lijst staat, is het boek Een cultuur voor iedereen (An Everyone Culture) van Robert Kegan uit 2016. In dit boek wordt aangegeven dat het het effectiefst is als iedereen op het werk gewoon is zoals hij is, en zich richt op ontwikkeling door … onder andere veel eerlijke feedback. Bridgewater is één van de drie bedrijven die als voorbeeld dienen. Meer over dit boek lees je in mijn recensie.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief..
Of abonneer je op de blog-updates!
[email-subscribers-form id=”1″]