Wie kent de Omringd door …-serie van Thomas Erikson niet? Na het megasucces van Omringd door idioten, kwamen de spin-offs Omringd door narcisten, tegenslag, psychopaten, slechte bazen (en luie werknemers), en in 2023 Omringd door energievreters. Gebaseerd op DISC, een methode die menselijk gedrag in types vat, met bijpassend kleurtje: Blauw, Rood, Geel, Groen. De types én de energievreters zijn herkenbaar, de situaties vermakelijk en de tips hoe met ze om te gaan nuttig, en soms verrassend.
Omringd door energievreters is voor mij het eerste boek van Erikson, en dat blijkt toch wat onhandig. Het is dat ik DISC en andere kleurtjes-methoden redelijk ken, anders zou ik toch wat moeite hebben met de typeringen. Erikson geeft namelijk pas aan het eind van het boek een samenvatting van de DISC-methode, en begint direct met de energievreters. Mijn aanbeveling is dus om eerst Omringd door idioten te lezen.
Het managementboek Omringd door energievreters …
… begint met een ‘irritante, veelvoorkomende soort’: de perfectionist. Alles moet 100% juist zijn, superhard werkend, een ‘morbide’ aandacht voor details, alles onder controle willen hebben, dat is Blauw op steroïden. Ik ben blauw, maar gelukkig kan ik niet alle gedragingen op de bij het hoofdstuk horende checklist afvinken. Geen perfectionist dus, Pfffew! Het herkennen van de gedragingen van de perfectionist en de andere energievreters is nuttig, want het doet je dan minder én je kunt er beter mee omgaan.
Erikson stelt dat Freud wist waar de controledrang van de perfectionisten vandaan kwam: letterlijk een anale fixatie! Te vroeg in hun leven aan veel te veel zindelijkheidstraining blootgesteld, plas- en poepdrang onderdrukkend (je gaat pas naar het toilet als jij dat wilt, niet wanneer je lichaam vindt dat het tijd is), en die controledrang breidt zich uit naar het hele bestaan. Het is eigenlijk angst om fouten te maken, én de angst om ontmaskerd te worden als iemand die fouten maakt. Elk type, Blauw, Rood, Geel, Groen, gaat op een andere manier met de perfectionist om, en loopt dus tegen andere problemen aan. Positief is dat de perfectionist het goed bedoelt, en dat je met hem/haar kunt omgaan door mee te bewegen. Probeer overeenstemming te krijgen over het doel, over WAT er moet gebeuren, en WIE daar verantwoordelijk voor is, en vermijd het HOE, want je zult het nooit goed doen. En onthoud dat déze energievreter het niet op jou gemunt heeft, zoals de energievreters die volgen …
Dramaqueens, pesters, narcisten en meer
Elk volgend hoofdstuk heeft dezelfde opzet, met veel details en lekker gechargeerde voorbeelden over het gedrag dat je bij de energievreters ziet, met een casus en een checklist, en met een overzicht van de mate waarin de energievreter kan manipuleren, extravert is, charme heeft en zorgt voor energiedrainage. Ook lezen we steeds hoe de verschillende kleuren op zo’n type energievreter reageren. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met aanbevelingen voor jóúw gedrag, aangezien het veranderen van het gedrag van die energievreters niet mogelijk is.
- We lezen over dramaqueens, oppervlakkige aandachtstrekkers die niet kwaadaardig zijn, zodat je kunt meebewegen door stroop te smeren.
- Daarna de volwassen pester, die maximaal manipuleert en al jouw energie opvreet. Wat je moet doen? Wegwezen!
- Dan de passief-agressieve persoon: zegt ja, doet nee, werkt nergens aan mee, barst van onderdrukte woede en pakt altijd de slachtofferrol. Je kunt hiermee omgaan door te praten over hun woede en goede acties te prijzen. Sja, dat gaat je veel energie kosten! Het alternatief is de persoon helemaal negeren.
- Hierop volgt de zelfverklaarde martelaar, die manipuleert niet, maar voelt zich echt slachtoffer van alles, is negatief, jaloers. Je moet afstand nemen, niet accepteren dat jij de schuld van alle ellende krijgt.
- En tot slot de narcist, met een grandioos, maar onrealistisch zelfbeeld. De narcist gedraagt zich als een kat: lief doen zolang het een doel dient, naar de buren vertrekken als iets hem niet zint, onverwacht terugkomen alsof er niets gebeurd is. De narcist is uiterst competitief, wreed als het om winnen gaat en een slechte verliezer. Je kunt meebewegen (vleien) en je schouders ophalen, maar pas op dat je niet wordt uitgebuit. Beter is wegwezen!
Nog meer energievreters
Gelukkig zijn er ook verschrikkelijk irritante energievretende types die minder ver heen zijn, en misschien nog kunnen veranderen: de zeurpiet, de pechvogel, de betweter en …. Jijzelf. Om minder energie te verliezen door je eigen gedrag, heeft het boek flink wat tips. Het begint met zelfinzicht, weten hoe je op anderen overkomt en waarom anderen zo op jou reageren. Dit leidt tot betere communicatie. Verder gaat het over doelen stellen, zowel SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden) als DUMB (Dream-driven, Uplifting, Method-friendly en Behavior-triggered). Zeg maar: inspirerend, motiverend, met een methode en het juiste gedrag stimulerend. Want: je doelen bereiken geeft energie en je doelen niet halen vreet energie.
Aanhakend op DUMB gaat Erikson in op gewoonten aanleren, in relatie met de kleurtjes, waarbij ik het stuk over temptation bundling erg interessant vond: combineer gedrag wat op lange termijn goed voor je is met gedrag dat op korte termijn goed voelt (= de verleiding). Bijvoorbeeld een audiobook luisteren terwijl je op je hometrainer zit. Daarna krijgen we een lesje time-management.
Eindelijk: uitleg over DISC
En dan, en dan … uitleg over de kleurtjes, opgehangen aan de karakteristieken zaakgericht versus relatiegericht en introvert versus extravert. Zaakgericht en extravert levert Dominantie op, de D van DISC (Rood), extravert en relatiegericht geeft Inspiratie (I=Geel), relatiegericht en introvert is Stabiliteit (S=Groen), en introvert plus zaakgericht is Consciëntieus (Conscientiousness, in het boek onverklaarbaar vertaald met aanpassingsvermogen)(C = Blauw). Rood en Groen zijn in alles tegenpolen en kunnen slecht met elkaar overweg, Blauw en Geel idem. Dat vreet dus óók energie. Het boek geeft tips hoe de samenwerking te verbeteren.
Het slotadvies luidt: probeer niet het gedrag van de ander te veranderen, maar hoe jij zelf ermee omgaat. Verwacht niet teveel maar wees realistisch. En het leven is te kort om geen tijd te besteden aan energie-GEVERS. Zoek die mensen op en vertel ze dat je ze waardeert.
Vermakelijk en oppervlakkig
Ofschoon het boek heel goed leesbaar is en leuke herkenbare voorbeelden van gedrag en situaties geeft, was ik toch wat teleurgesteld. Het geheel blijft wat oppervlakkig en ondanks alle disclaimers zijn de typetjes behoorlijk karikaturaal. Wel vermakelijk dus, niet zo heel leerzaam. Japke-d. is vermakelijker, en Daniel Kahneman leerzamer.
Erikson geeft aan dat het boek een uitwerking is van Omringd door idioten, en dat is te merken aan hoe vaak hij deze titel gebruikt. Soms dacht ik dat hij simpelweg wat hoofdstukken uit Idioten opnieuw had opgenomen zonder in de inhoud de naam van het boek te veranderen. Maar voor zelftesten verwijst hij naar de website van Omringd door Idioten, dus misschien is het bewust.
Qua theorie is er weinig origineels te vinden. DISC is zeer bekend, en alle verhandelingen over doelen stellen, gewoonten aanleren en time-management komen uit andere bekende boeken. De literatuurlijst is superkort: 5 boeken die alleen over doelen en gewoonten gaan, en geen referenties naar onderzoeken.
En dan de ondertitel: Versla de mensen die alle vreugde, tijd en levenslust uit je trekken. Het ‘verslaan’ zie ik niet zo: het is meebewegen of wegwezen. Je eigen gedrag aanpassen of het je niet laten raken is het meest succesvol. En dat zei Viktor Frankl al ……. maar de Nazi’s versloeg hij er niet écht mee. Hij overleefde ze. Oók belangrijk!
Ik gaf het boek 3 ½ *
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
o.a. bij
of
of
Libris.nl, steun je lokale boekhandel
Voor bovenstaande links krijg ik een beetje provisie. Zonder provisie:
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
- Of lees het gratis via Kobo-Plus…..
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!