Gamification, ik houd ervan! Ik heb in mijn carrière een aantal serious games gespeeld, de een vond ik beter dan de ander. Een eye-opener was een strategiegame waarbij ons groepje (risicomanagers) al heel snel failliet was. En dat lag vast niet aan de game… Dit leuke boek, Spelen werkt van Karen Sikkema en Michiel van Eunen uit 2022, beschrijft alle ins-and-outs van het ontwikkelen van zo’n game en de onderliggende psychologie. Heel leerzaam! Bijna net zo leerzaam als een spel …
… want de oude beschavingen wisten het al: je leert het best spelenderwijs. In het Grieks hebben de woorden voor spel (paidia) en leren (paideia) dezelfde oorsprong. In het Latijn betekent ludus zowel spel als school. Spelen = leren. Maar hoe?
Het managementboek Spelen werkt…
… begint al heel speels: met een kraskaart! Nog geen letter gelezen en nu al in de stemming! Op die kraskaart staan de thema’s van het Design wheel (lees dit boek niet als je allergisch bent voor Engelse termen). Die vallen uiteen in drie groepen:
- Content, met learning goals, epic story en game goals,
- Incentive, met fun, motivation en players, en
- Interaction, met social interaction, game-play en transfer.
Elk thema heeft een eigen hoofdstuk, dat geeft structuur aan het boek, hoewel er sprake is van best wel wat overlap tussen de verschillende thema’s en dus hoofdstukken. Het ontwikkelen is dan ook een iteratief proces en geen rechte lijn, zeggen de auteurs. Binnen elk hoofdstuk vind je een stuk theorie, een opdracht om die theorie uit te werken in je eigen game, en een stuk verdieping, met nog meer voorbeelden.
Epic story
Interessant vond ik de functie van de epic story: naast het creëren van een verhaal waarmee de doelen kunnen worden geoefend, helpt het verhaal bij het opslaan van die informatie, geeft het een positief gevoel door de fictieve personages waarmee de speler zich kan identificeren, en wordt een hoger doel geïntroduceerd waarmee de speler zich in het werkelijke leven óók gaat verbinden.
Game goals
Wat de doelen betreft: de speldoelen moeten gelijk zijn aan de leerdoelen, maar het spel mag niet te veel maar ook niet te weinig op de werkelijkheid lijken. Dat lijkt me een moeilijke balans, van sommige voorbeelden dacht ik dat ze toch wel erg een kopie van de werkelijkheid waren, ook al speel je ze met trainingsacteurs. Het risico is dat de spelers klagen dat dit ‘in werkelijkheid zo niet gebeurt’, juist omdat het net teveel op een werkelijke situatie lijkt, als een rollenspel.
Motivation
In het hoofdstuk over motivatie staat een heel nuttig overzicht van manieren om de motivatie om het spel te spelen te verhogen. Het heeft de afkoring RAMP, voor de Engelse termen Relatedness, Autonomy, Mastery en Purpose. De ‘beloningen’ die de speler in het spel krijgt moeten de intrinsieke motivatie bevorderen. Bekend is dat een externe beloning als geld, de intrinsieke motivatie juist vermindert. Iets winnen (een prijs) moet je vermijden, het gaat om het spelen, de uitdaging, het idee iets waardevols te doen. Voor beloningen is er het ‘SAPS’ model: Status (eerder het spel af hebben dan een collega), Access (tot een speciale ruimte of tot wapens), Power (nieuwe vaardigheden), Stuff (buiten het spel? Niet doen dus!)
Fun
In het hoofdstuk Fun wordt onverwacht veel aandacht gegeven aan falen. Gamers falen het grootste deel van de tijd, en worden daar niet depri van, integendeel, het maakt ze opgewonden, geïnteresseerd. Dat heet ‘fun failure’. Het zorgt ervoor dat ze blijven proberen, net zo lang totdat het lukt. Want games zijn alleen maar leuk zolang we het nog niet onder de knie hebben. De omgeving van de game is veilig, nodigt uit tot risiconemen, nieuwe dingen proberen, tot fouten maken. En ervan leren.
Transfer
Transfer klinkt wat abstract, maar betekent het in de game geleerde kunnen toepassen in de praktijk. Belangrijk is dat de spelers zich ervan bewust zijn dat ze tijdens de game iets geleerd hebben, als ze te veel zijn opgegaan in het spel is de leerervaring veel minder krachtig. Lastig, omdat het spel niet te veel op de werkelijkheid mag lijken. Die bewustwording kan met punten/scores of met reflectievragen. Interessant hoofdstuk!
Interessant en relevant
Ik vond ‘Spelen werkt’ een bijzonder interessant en leerzaam boek, goed gestructureerd en mooi uitgevoerd. Het heeft veel voorbeelden die de theorie verduidelijken en veel herhaling van eerder behandelde onderwerpen, omdat het doorlopend trial-and-error is. Ikzelf vind serious games erg leuk, en de jonge generaties die met games zijn opgegroeid zullen waarschijnlijk ook een voorkeur hebben voor deze leerstijl (boven het saaie boeken lezen). Games lijken me een leuke manier om bijvoorbeeld gedragsverandering (zoals samenwerken) ‘te leren’. Heel relevant dus voor ondernemingen die zoeken naar effectieve ontwikkelmethoden (en welk bedrijf doet dat nu niet).
Doelgroep
Ik heb me al lezend afgevraagd voor welke doelgroep dit boek bedoeld is. Hoe goed dit boek ook is, je kunt niet op basis van alleen dit boek een game ontwikkelen. Er komt erg veel kennis van psychologie en drijfveren bij kijken, en lijkt er veel materiaal nodig. Steeds wordt ook de nadruk gelegd op het hebben van ervaring in game-ontwikkeling. Dan moet je wel een flink ‘spelersbestand’ hebben om de ontwikkeling een beetje rendabel te krijgen. Misschien iets voor de HR-afdeling van een grote multinational?
Aan het eind van het boek komt er een gedeeltelijk antwoord. ‘We hopen dat je [..] zin hebt om je eigen game-based-learning-ontwerp te maken of educatieve spellen die je wilt inzetten te beoordelen op hun effectiviteit en leereffecten.’ De tweede optie lijkt mij het meest voor-de-hand-liggend: je gebruikt het boek om ontwerpen van derden te beoordelen. Daarvoor is dit boek een uitstekend middel!
In die zin is dit boek natuurlijk ook een prima reclame voor de auteurs, die game-ontwikkelaars zijn. De vele voorbeelden, die de theorie onderbouwen en mooi laten zien wat er allemaal mogelijk is, komen (bijna) allemaal uit de eigen praktijk.
Verder lezen
Het boek verwijst voor de theorie heel veel naar andere boeken over gamification, wat heel prettig is als je je nog meer wilt verdiepen. Ook worden er een aantal boeken over psychologie, drijfveren en storytelling genoemd, waaronder Drive, Uitblinkers, Begin met het Waarom, Flow en Learned Optimism.
Ik gaf het boek 4 *
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
bij
of
of
- Libris.nl, steun je lokale boekhandel
of
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates!