Hoe word je een goede spreker? Wat zijn de valkuilen bij spreken? Waarom onthouden mensen niet wat je ze vertelt? Na het lezen van Verbaal Meesterschap van Remco Claassen ken je alle ingrediënten om een betere spreker te worden. En het is een stuk simpeler dan je denkt, waarom lees je hier! In 2022 kwam er een nieuwe, geactualiseerde jubileumeditie uit van deze uitstekende bestseller.
Het boek (ik las een oudere versie) greep me meteen en ik las het bijna in één adem uit, terwijl het toch een behoorlijk dikke pil is. Later kwam ik erachter hoe dat kwam: Claassen gebruikt alle tips voor effectief spreken óók in zijn boek. Een beter bewijs voor de werking van die tips is er bijna niet.
Het managementboek Verbaal Meesterschap …
… begint met algemeen deel dat gewijd is aan vier valkuilen, die erg herkenbaar zijn.
- Ons reptielenbrein dat ons direct, onbewust, laat reageren op de omgeving. Fijn bij een gevaarlijke sabeltandtijger, minder bij je vervelende baas.
- De amygdala, die ons voorziet van angst en stress, waardoor we fel en ongenuanceerd worden.
- Het verschil tussen ons en de ander, wat we afwijzen, waardoor we niet openstaan voor verandering. (Goede sprekers begrijpen dat en helpen een brug te slaan naar andere ideeën.)
- Ons ego, dat liever ziet dat we zelf aan het woord zijn dan dat we naar anderen luisteren.
Natuurlijk krijgen we tips hoe deze valkuilen te vermijden. In dit deel werd ik vooral getroffen door de stellige afwijzing van het fenomeen ‘feedback’ (tenzij als onderdeel van een coachrelatie) en van de doorvragen-samenvatten-technieken (niet doen – alléén luisteren!). De argumenten erbij sneden voor mij hout!
Spreken met impact
Na deze intro volgt het tweede deel, uitpuilend van de spreektips. Direct wordt al de bijl aan de wortel van bestaande presentatievaardigheden-cursussen gezet. Opbouw van de inhoud? Irrelevant. Lay-out van de ppt-sheets? Helemaal géén sheets meer. Doelgroep kennen? Niet nodig. Okéééé.
Heel sterk is de achtergrond voor de sprekerstips: sprekerspijn. Dat is het feit dat hoeveel zinnigs je ook te melden hebt, je publiek direct erna alléén de emotie (‘wat ze ervan vonden’) en 5 +/- 2 inhoudelijke punten (‘waar het over ging’) kan reproduceren. Daar moet je je dus op richten: een positief gevoel en 5 punten. Zorg dat je publiek iets doet, iets laat, of iets nooit meer vergeet met het gebruik van deze randvoorwaarden.
De bijbehorende tips zijn overvloedig, duidelijk, erg nuttig, en veel ervan bekend. Maar herhaling en opfrissen zijn nuttig. Wat ik nog niet kende was het correct inzetten van beweging bij je betoog. Wanneer loop je naar links, naar rechts, naar voren of naar achter? (Of: als je aan een tafel zit: hoe gebruik je je handen en je lichaam?) Hoe versterkt dat de structuur van je betoog? Fascinerend! Hier ga je zeker veel van gebruiken.
Ook sterk zijn de tips voor de verhoudingen van Educatie (inhoud), Entertainment (humor, anekdotes) en Empowerment (zorgen voor urgentie om wat te gaan doen, voor een behoefte). De meeste tijd moet naar inhoud, zou je denken. Fout! Entertainment, en met name anekdotes, houden bijna moeiteloos de aandacht vast. Het maakt je een goede spreker. En wil je persé meer inhoud delen, maak dan een hand-out … die je achteraf uitdeelt. Bijkomend voordeel: je hoeft weinig te onthouden. Maar 5 +/- 2 punten!
Relevant, tijdloos en origineel
Praten is de belangrijkste vorm van interactie tussen mensen, ook op het werk. Maar ‘spreken met impact’ is niet standaard onderdeel van je opleiding, terwijl het wel bepalend is voor je ‘succes’, zowel qua werk als privé. Dat maakt dit boek relevant en tijdloos. Ik las een oudere uitgave van dit boek (2015), maar had geen moment het gevoel een gedateerd betoog te lezen.
Het boek is bepaald origineel. Een Samenvatting per hoofdstuk is prettig voor de lezer, en je ziet dit in veel boeken terug. Claassen geeft er een originele en supernuttige draai aan: van elke Samenvatting maakt hij ook nog een mini-samenvatting, die ‘Nogmaals’ heet, en elk volgend hoofdstuk wordt herhaald. Aan het eind van het boek heb je ‘Nogmaals hoofdstuk 1’ maar liefst 12x gelezen. Dat ga ik zeker ‘niet vergeten’! En de andere 11 ‘Nogmaals’ ook niet.
Praktisch en onderbouwd.
Het boek is heel praktisch. Er worden veel voorbeelden gegeven, vaak in de vorm van anekdotes. Dat is niet zo gek, het gebruik van anekdotes beveelt Claassen ook aan voor presentaties, voor de broodnodige balans tussen Educatie (inhoud) en Entertainment. De anekdotes zijn vaak wel al héél bekend, zou dat óók bewust zijn? Voor het fijne gevoel van herkenning? Ik weet het niet. Het boek staat vol met érg leuke en toepasselijke cartoons van Mike Pearse, dat zorgt voor de nodige Entertainment. Ook het royale gebruik van popie-jopie taal, woordgrappen en metaforen zorgt voor een luchtig toontje.
Claassen geeft geen bronnenlijst, maar verwerkt wel een aantal verwijzingen naar o.a. Daniel Goleman, Stephen Covey, Roos Vonk en Robert Cialdini in zijn tekst. Impliciet komt ook de broers Heath’s ‘Made to stick’ aan de orde, en ik vermoed dat nog veel andere psychologische boeken als basis zijn gebruikt.
Claassen is erg nadrukkelijk aanwezig in het boek, maakt grapjes ten koste van zichzelf, maar heeft het ook vaak over succesverhalen uit zijn carrière. Dat is prima, maar hij grijpt zó vaak terug op zijn eerdere twee boeken dat dat verder gaat dan onderbouwing en een beetje te veel reclame is. Nog een puntje van kritiek: een aantal hoofdstukken in mijn oude (2015) versie hebben een QR-code naar een website voor meer informatie, maar die werken niet (meer). Jammer, maar nóg een reden om de nieuwe jubileumeditie van dit uitstekende boek aan te schaffen!
En ja, ik probeerde gelijk iets toe te passen: de aandacht trekken en verwachtingen wekken voor het vervolg, door het gebruik van 3 vraagzinnen en daarna een zin met -er. Als je dit leest, heeft het gewerkt …
Ik gaf het boek 4 1/2*
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Koop dit boek
(ja, ook directief taalgebruik komt aan de orde in Verbaal Meesterschap)
o.a. bij
- Managementboek.nl
- Bol.com
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Keus genoeg!
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief.
Of abonneer je op de blog-updates!