Dat onze huidige economie aan verbetering of vervanging toe is, daar zijn veel mensen het over eens. Maar hoe kan het beter? Daar is nog niet iedereen het over eens. Er zijn veel meningen, veel termen, veel gradaties van anders en beter. Verwarrend. Maar gelukkig is er dit uitstekende Engelstalige boek Thrive van Kees Klomp en Shinta Oosterwaal uit 2021, die het allemaal op een rijtje zet met essays van de bekendste internationale ‘denkers’ van nu.
Het managementboek Thrive…
…. balanceert op de grens van duurzaamheid, ecologie, economie, maatschappij en een beetje filosofie. Dat is niet slecht, de huidige problemen zijn complex en met elkaar verweven. Heel goed om dus veel verschillende visies op mogelijke oplossingen naast elkaar te zetten, en heel fijn dat dit de visies betreft van bekende pioniers op verschillende vakgebieden. Voor mij waren de bekendste Kate Raworth en Robin Wall Kimmerer, van wie ik eerder boeken las, Hans Stegeman, als columnist bij het FD en omdat ik bij Triodos beleg, Daniel Christian Wahl en Ralph Turm die ik persoonlijk ken, en dan nog Carol Anne Hilton, Katherine Trebeck, John Fullerton en Charles Eisenstein, waar ik van gehoord had. Jammer dat Jeremy Lent alleen het voorwoord schreef! De grootste verrassing voor mij was Rutger Hoekstra, van wie ik nog nooit had gehoord. Ik heb zijn laatste boek direct op mijn TBR gezet!
De problemen
Wat zijn de problemen waarop de essays in dit boek antwoord willen geven? De grote ongelijkheid, tussen ondervoede kinderen en mega-miljardairs. Multinationals die meer macht hebben, groter zijn, dan de verschillende naties/ landen. Verdwijnende biodiversiteit. Klimaatverandering. En misschien daardoor het eind van de mensheid op Aarde. En dit alles door een economisch model gebaseerd op groei, steeds meer groei. Waarin de winst van bedrijven de beslissingen over ons leven en onze planeet bepalen. Vrije markt. Neoliberalisme.
De essays
Het boek begint met een aantal vrij theoretische essays waarin de oorzaken van de problemen geanalyseerd worden. We lijken de bedoeling van de economen Adam Smith en David Ricardo niet goed begrepen te hebben, en Milton Friedman iets teveel gevolgd te hebben, uit angst voor het communisme (of collectivisme) en meegesleept door de romans van Ayn Rand (met name De kracht van Atlantis). Mooi is het stuk van Katherine Trebeck en Jeremy Williams, Economie van Thuiskomen. We hoeven niet meer te groeien in het westen, steeds meer te hebben. We hebben genoeg, we zijn klaar, we zijn thuis. Laten we zorgen dat we ons thuis voelen, gezond leven zonder onze omgeving te verpesten. Een Welzijnseconomie creëren.
Dan volgt het essay van Rutger Hoekstra, ‘Naar een Wijze samenleving’, waarin hij betoogt dat we GDP achter ons moeten laten maar dat we niet genoeg eenduidige opvolgers hebben, Veel termen, maar zonder algemeen geaccepteerde definitie: welzijn, duurzaamheid, welvaart, vooruitgang, duurzame ontwikkeling, etc. Erg verwarrend allemaal en dus niet effectief. Hij pleit voor een gemeenschappelijke taal, ratio’s en registratie.
De overige essays dekken diverse aanpakken af, zijn heel praktische en geven veel mooie voorbeelden (‘ik heb geen ADHD als ik in het bos ben’, zegt een tiener). Soms hebben ze prachtige, poëtische namen. Bijvoorbeeld: Welzijnseconomie (Mark Anielski), Levenseconomie (Anneloes Smitsman), Boeddhistische economie (Clair Brown), Donuteconomie (Kate Raworth), Ecofeministische economie (Vandana Shiva), Radicale circulaire economie (John Stegeman), De Commons (David Bollier), Bioregionale economie (Joe Brewer), Lokale economie (Helena Norberg-Hodge) en twee bijdragen over de economie zoals de oorspronkelijke inwoners die hadden van Carol Ann Hilton en Robin Wall Kimmerer. Superinteressant en inspirerend!
Evaluatie
Dit boek is de eerste stap op weg naar de gemeenschappelijke taal van Hoekstra. Ik ken in ieder geval geen ander boek wat zo’n goed overzicht geeft van alle initiatieven en visies op een betere maatschappij. Wat prettig is, is dat vrijwel elke schrijver voor diens essay heeft geput uit eigen werk, ze hebben allemaal een boek (of meer) geschreven waarin je de gedachten nog eens goed kunt nalezen. Wat niet zo fijn is, is dat je TBR direct 24 boeken langer is, ha ha!
Elke schrijver heeft zijn/haar eigen schrijfstijl, bij de een levert dat lange, (voor mij) best moeilijke zinnen op (de eerste zin uit Ecofeministische economie telt 9 regels …), bij de ander is dat een bijna poëtische formulering, en bij weer een ander is het typisch direct taalgebruik (een Nederlander …). Het benadrukt de gevarieerde inhoud van dit boek en de verschillende nationaliteiten en achtergronden van de schrijvers.
De opbouw van het boek is heel fijn. Het begint met de (voor mij wat taaie) economische theorie, wordt dan steeds concreter en praktischer en ook exotischer. Het einde vond ik echt een climax: over de oorspronkelijke bewoners, hoe zij met de aarde omgingen, en hoe wij het allemaal beter wisten toen wij hun leefgebied koloniseerden. Not.
Voor jou?
Ik lees best veel over Duurzaamheid, en ook wat over Betekeniseconomie, maar had niet de indruk dat ik al goed ingevoerd was. En dat blijkt te kloppen. Na het lezen van deze mooie verzameling van verschillende inzichten, weet ik weer meer, maar ook dat er nog heel veel is om me in te verdiepen. Het is nuttig om te weten welke kant het op kan gaan, en ook geeft het hoop. Zoveel inspirerende inzichten, daar moet toch een oplossing uit te destilleren zijn? En het activeert. Want nietsdoen is geen optie. Daar zijn de schrijvers het wél over eens!
Dank aan Kees Klomp En Shinta Oosterwaal voor het samenstellen van dit pareltje. Ik geef het 4 ½ *
Ken je dit boek? Wat vond je ervan?
Je kunt dit boek kopen
o.a. bij
- Managementboek.nl
- Bol.com
- Libris.nl, steun je lokale boekhandel
- Bazarow, steun de schrijver
- Boekwinkeltjes, lekker duurzame exemplaren-met-ervaring
Keus genoeg!
Verder lezen?
Wil je weten hoe de romans van een immigrante tot het neoliberalisme leidde, lees dan vooral De kracht van Atlantis van Ayn Rand. Dikke pil, dat wel, maar superspannend. Een soort businessnovelle, hoewel niet zo bedoeld. Realiseer je dat dit boek in 1957 uitkwam, toen de angst voor een sterke overheid vooral in de USA behoorlijk leefde (na WO2 tegen Nazi Duitsland en met de Russische communistische regering die ook veel doden opleverde). Ik vond het een geweldig boek, lees mijn recensie hier.
Een van de eerste boeken over onze maatschappij en duurzaamheid die ik las was Donuteconomie van Kate Raworth. Uitstekend boek, waaruit een aanpak is ontwikkeld die nu in veel steden, waaronder Amsterdam, wordt toegepast. Lees hier waarom ik het zo’n goed boek vond! O ja, er is ook een Samenvatting van!
Heel anders en minstens zo boeiend is het Engelstalige Braiding Sweetgrass van Robin Wall Kimmerer, die haar botanische kennis mixt met ervaringen van haar volk (zij is lid van een Indiaanse stam) en de huidige economie. Fascinerend en ontroerend en confronterend. Lees hier mijn recensie van dit uitstekende boek.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief..
Of abonneer je op de blog-updates!
[email-subscribers-form id=”1″]