Werknemers die zelf bepalen wat ze verdienen, wanneer ze werken, wat de werkkleding wordt, hun eigen baas kiezen……Voorbeelden van de ‘Semco stijl’. Ik heb al heel wat gelezen over deze methoden, dus echt nieuws is dit niet. Wat mij wel raakt, elk hoofdstuk opnieuw, is dat dit niet speelt in 2020, maar tussen 1980 en 1993! Ricardo Semler werd in 1980, op zijn 21ste, CEO van Semco.
In het managementboek Semco-stijl lezen we …
… dat hij toen geen voorbeelden had, maar al deze veranderingen zèlf verzon en daarmee een voorbeeld voor de rest van de wereld werd.
Natuurlijk gaan de veranderingen niet vanzelf. Heel wat experimenten mislukken, en Semler is hier erg open over. Het vertrouwen van de omgeving, denk aan financiers en opdrachtgevers, in deze manier van werken is ook niet bijster groot. Maar Semler zet door. En maakt Semco heel succesvol. Hij beschrijft dit op zo’n bescheiden, grappige en persoonlijke manier dat het boek leest als een jongensboek.
Tijd om na te denken
Semler beschrijft dat de veranderingen bij Semco soms zo snel gingen dat het (middle) management het nauwelijks kon bijbenen en zeker geen tijd had om na te denken. Daarom verzon hij het Hepatitis-verlof. Stel dat je hepatitis krijgt en 3 maanden in bed moet blijven, wat gebeurt er dan, en wat doe je dan?
Semco draait gewoon door, en jij hebt tijd om na te denken. Elke (middle) manager kan elk jaar een sabbatical opnemen van een paar weken of zelfs maanden. Daarin kunnen ze reflecteren op hun doelen en hun werk, hun prioriteiten op een rijtje zetten, wat lange termijnplannen maken. Daarna komen ze terug om die plannen in de praktijk te brengen.
Opzet van het boek
Het boek is min of meer chronologisch opgezet, vanaf 1980, toen Semler het bedrijf van zijn vader overnam, tot 1993. De 36 hoofdstukken lezen als een blog, of dagboek, met in elk hoofdstuk een nieuw avontuur. Wat heel fijn is, is dat in de appendices zowel een ‘lexicon’ is opgenomen, waarin de karakteristieken van de Semco-stijl te vinden zijn, als een aanpak voor time-management, als de vragenlijst waarmee de Semco werknemers hun baas beoordelen.
Time management
Uit het time-managementdeel vielen mij de volgende tips op: geef je bezoek geen koffie (want dat kost tijd, door het ontspannen wordt er minder productief gesproken, en het is nog ongezond ook), zorg dat je nog moeilijker aan de telefoon te krijgen bent dan de paus (heeft die inmiddels een smartphone? En wat heeft dat voor invloed op zijn productiviteit?).
Semco karakteristieken
Het lexicon is een soort samenvatting van het boek, bij vrijwel elke karakteristiek wordt het bijbehorende hoofdstuk genoemd. Interessant is het ‘risicosalaris’: Een deel van de werknemers mag ervoor kiezen hun vaste salaris te verminderen naar 75%, waarbij ze kans maken op een winstuitkering van nog eens 75%…..maar alleen in goede jaren. Zo maakt Semco van een deel van de vaste kosten, variabele kosten, en de werknemer kan door dit risico te nemen veel extra verdienen.
Evaluatie
Ik vond dit een bijzonder leesbaar, inspirerend, goed onderbouwd (want alles uit eigen ervaring) en praktisch boek. Vrijwel alle zaken die hij implementeerde staan tegenwoordig nog steeds als adviezen in de managementboeken. De kern van zijn verhaal is: vertrouwen. Dat zien we nog steeds maar weinig in organisaties.
Natuurlijk staan er ook wat zaken in die wij (inmiddels) afwijzen: de kantoortuin (Semler: geen barrières tussen mensen, geweldig!) en een voorkeur voor competenties boven cultural fit (Semler: ook autocratisch ingestelde medewerkers werken bij Semco, goed voor de diversiteit!). Maar wie weet is het over 30 jaar weer precies andersom….., zijn kantoortuinen weer hot en is cultural fit een scheldwoord.
Ik gaf het 5*
Ken je dit boek? Wat vind jij ervan?
Niet? Je koopt dit boek (eind december 2020 want weer in herdruk) bij Managementboek.nl of Bol.com. Het Engelstalige origineel ‘Maverick’ is nog overal verkrijgbaar.
Verder lezen
‘Corporate Rebels’ Joost Minnaar en Pim de Morree waren erg onder de indruk van de Semco-stijl en gingen op pad om Ricardo Semler te interviewen. Je leest alles over dat interview, plus vele andere gesprekken en innovatieve managementmethoden om leuk werk te creëren in hun boek Corporate Rebels. Over Corporate Rebels schreef ik in april 2020 een recensie. Je kunt dit boek kopen bij Managementboek.nl en bij Bol.com
Verder kijken
Ricardo Semler gaf in 2004 een TedTalk over zijn Semco-stijl. Deze TedTalk kun je hier bekijken.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management via haar bedrijf ESCIA. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.