Welk boek zou er 16 april 2020 met de titel Managementboek van het jaar 2020 aan de haal gaan? Lees met me mee en werp een blik achter de schermen van deze verkiezing! Raad jij dan de winnaar? Inmiddels zijn we vijf maanden van de tien onderweg, op de helft dus van dit spannende verkiezingsproces!
In dit vijfde deel van mijn jury-ervaringen:
- Waar staan we als Jury nu met ons leeswerk?
- Natuurlijk: wat las ik in november?
- Plus een overzicht wat ik eerder, van juli tot en met oktober las.
Eerdere delen gemist?
- Hier vind je deel 1, de update van juli met een beschrijving van het verkiezingsproces.
- Hier deel 2, de update van augustus, met de stappen om tot de longlist te komen.
- Hier deel 3, de update van september, waarin het samenstellen van de jury wordt uitgelegd en de huidige jury wordt voorgesteld.
- En hier deel 4, de update van oktober, waarin ik een paar winnaars uit voorgaande jaren uitlicht.
Waar staan we als Jury nu met ons leeswerk?
In november ontving ieder jury-lid weer een flinke ‘surprise-doos’ met nieuw uitgekomen boeken. Daarnaast hebben we voor een aantal boeken een extra exemplaar gevraagd voor de ‘derde lezer’, als er bij de eerste twee lezende juryleden onderling uiteenlopende meningen waren over de mogelijke plaats op de longlist. Ook de boeken die momenteel ‘bovenaan’ de longlist staan, worden nu al door het derde, vierde, soms vijfde en zesde jurylid gelezen. Zo doen we alvast wat voorbereidend leeswerk voor het bepalen van de shortlist. Voor de liefhebbers weer wat statistieken:
- Inmiddels heeft de Jury (Peter de Roode, Jose Otte, Pierre Spaninks, Maaike Vrenken, Jan Hoogstra en ikzelf) 132 boeken ontvangen, 30 hiervan begin deze maand.
- Hiervan zijn ruim 100 al door 2 of meer juryleden gelezen. In november hebben we geen overleg gehad, dus is er geen nieuwe informatie over afvallers en geplaatste boeken. Per eind oktober hadden we 48 afvallers, 23 voorlopig geplaatste boeken en 31 ‘nader te bespreken/derde lezer’ boeken.
- Ikzelf las 42 boeken, waarvan 10 in de afgelopen maand. Een weekje vakantie, doorgebracht op het strand in een warm land, stapeltje boeken bij de hand, hielp hierbij!
- Van die 42 boeken zijn er 12 voorlopig geplaatst, ook ongeveer een kwart van het totaal.
- In november en december zijn/ worden er nog veel nieuwe boeken gepubliceerd, we verwachten we nog zo’n 60 nieuwe boeken in onze ‘surprise-dozen’, dus de race is bepaald nog niet gelopen!
- Op 18 februari wordt de longlist bekendgemaakt! Slechts circa 50 boeken komen in aanmerking, spannend dus!
Wat las ik zoal in november? En wat was mijn eerste indruk?
Boek 33/80: The compassionate leader van Jan Vermeiren
Mensen hebben weerstand tegen verandering. Toch? Nee hoor, maar er is wèl spanning. Zo’n spanning kan als positief worden ervaren, en dan gaan mensen vol voor de nieuwe doelen, of als negatief. Waarom dat zo is, hangt af van de ‘vibe’ in de organisatie, afdeling en de mensen zelf. Bij een veranderproject moet je dus éérst een negatieve vibe opkrikken naar positief. Dat kun je doen met het DUET model: Detecteren (Detect) van de spanning, Begrijpen (Understand) en oplossen van de spanning, Omarmen (Embrace) van de oorsprong ervan, en Actie nemen (Take action).
Ik vond dit een goed leesbaar boek over communicatie en, in iets mindere mate, leiderschap. Goed uitgewerkte (meditatie en NLP-achtige) oefeningen, voorbeelden en stappenplannen. De casus is aardig en herkenbaar.
Boek 34/80: Slim zand van Tijs van den Boomen
Dit boek gaat niet over slim zand, oftewel chips, en ook niet specifiek over de producent van chipmakende machines, ASML. Het gaat over iets heel anders: over Veldhoven, waar veel van de 11.000 werknemer van ASML wonen. Hoe is Veldhoven beïnvloed door de komst van de multinational, die heel veel internationale medewerkers (ex-pats mogen we ze niet noemen) aantrekt? Om hierachter te komen wandelt de auteur in een spiraal rond en in Veldhoven en praat met zo’n beetje iedereen die hij tegenkomt. Niet alleen met die ex-pats, pardon, internationale medewerkers, maar voornamelijk met de ‘autochtone’ bewoners. Hij bezoekt kroegen, scholen, sportverenigingen, en verdiept zich in de historie van de 4 oorspronkelijke kerkdorpen.
Dat levert interessante bespiegelingen op. Als je als manager geïnteresseerd bent in hoe jouw bedrijf en jouw mensen de omgeving beïnvloeden, ten goede of misschien wat minder ten goede, dan moet je dit boek zeker lezen.
Boek 35/80: Artificial intelligence in actie van Müriel Serrurier Schepper en Taco Hiddink
In dit boek komen heel veel aspecten van Artificial Intelligence (AI) aan de orde, variërend van wat het nu eigenlijk is, waarom het nú allemaal zo snel gaat en hoe het zit (of juist niet) met relevante wet- en regelgeving, tot de invloed op ons werk, ethische kwesties, privacy, en hoe je AI in je organisatie kunt implementeren. Die praktische AI toepassingen geven heel veel aandacht aan chatbots (hoewel ik Bol’s chatbot Billie niet intelligent zou willen noemen). Een chatbot is dan ook de ‘simpelste’ vorm van AI, een virtuele assistant (als Siri) is alweer veel geavanceerder.
Het is een zeer goed leesbaar en vrij volledig boek, door die brede insteek is de diepgang wat beperkt. Het boek bevat terecht veel waarschuwingen over privacy en de noodzaak voor regelgeving voor zelflerende systemen (wie is aansprakelijk?) maar is weinig concreet of pragmatisch over wat we in de tussentijd kunnen doen om risico’s op dat vlak te managen.
Boek 36/80: Bezieling werkt van Hans Wopereis
Elke organisatie heeft haar eigen cultuur, haar eigen patronen. Die geven zekerheid, in ieder geval een tijdje. Maar op den duur frustreren ze de samenwerking, demotiveren ze zelfs. Als leidinggevende aan jou de taak om die patronen te doorbreken. Hiervoor kun je 8 bronnen aanboren: Bezieling, Vertrouwen, Kringbewustzijn, Leiderschap, Zelfonderzoek, Verantwoordelijkheid, Waarachtigheid en Mededogen. Kringbewustzijn kun je interpreteren als gedeeld leiderschap, bijvoorbeeld door zelforganisatie. Voor elk van de 8 bronnen worden concrete handvatten gegeven.
Zweverig? Nee, dat vond ik dit boek zeker niet, de auteur heeft een hele concrete schrijfstijl. Ook worden er veel goede en heel herkenbare voorbeelden gegeven. Het hoofdstuk over Waarachtigheid sprak mij het meest aan, waarschijnlijk omdat over ècht eerlijk zijn, over de moed hebben je uit te spreken zònder op enig resultaat uit te zijn, niet heel veel wordt geschreven. Dat gaat véél verder dan feedback geven.
Boek 37/80: Het kleine innovatieboek van Kim Spinder
Gewoon doen. Dat is het geheim van innoveren, volgens veel van de experts die de auteur interviewde. Gewoon proberen wat voor jouw organisatie werkt en wat niet, en zeker niet een blauwdruk van een andere organisatie volgen. Het boek staat vol met tips èn mooie quotes van een aantal bedrijven (o.a. KPN, Swinkels Brewery, RadboudUmc, Philadelphia, Deloitte), die goed illustreren waaróm er geïnnoveerd moet worden (RadboudUmc: ‘over een paar jaar hebben we twee keer zoveel patiënten met veel minder mensen. Dus moeten we wel slimme dingen gaan doen’) en hoe.
Het is een aardig boek dat inzet op inspiratie en kompas, en niet op implementatie en roadmap. Hoewel ik de inzichten zelf herkende uit andere management-literatuur, heb ik veel waardering voor de praktische voorbeelden erbij. Die van de kindertandenborstel is subliem. Kijk eens naar hoe kinderen hun tanden poetsen, en je begrijpt dat gewoon een klein formaat tandenborstel hen niet helpt. Verplaats je in je doelgroep en je krijgt de beste ideeën.
Boek 38/80: Wicked world van Karel van Berkel en Anu Manickam
Wicked problems, daar horen we veel over. Je kunt ze niet opdelen in kleine problemen, er zijn verschillende belangen, elke oplossing zorgt voor een nieuw probleem, ze ontwikkelen zich onvoorspelbaar. Maar nu zijn er ook superwicked problems: de tijd raakt op, de veroorzakers van het probleem komen met de oplossingen, er is geen instantie krachtig genoeg om het aan te pakken, irrationele argumenten zorgen voor niets doen en vooruitschuiven. De opwarming van de aarde is zo’n superwicked problem. Daar moeten we met een systeemblik naar kijken.
Het boek geeft een overzicht van de bestaande modellen uit de systeemtheorie, en ook een eigen model. Boeiend! In het laatste hoofdstuk komt de oplossing: samenwerken, leidingnemen. Doordat het probleem van macro (wicked world) naar micro (individuele eigenschappen) gaat, is de diepgang voor mijn gevoel wat beperkt.
Boek 39/80: Vertrouwen als kompas van Pauline Voortman
We verlangen naar vertrouwen, als tegenwicht voor alle druk en hectiek. In dit boek worden vijf ‘knoppen’ geïntroduceerd, waaraan gedraaid kan worden om een cultuur van vertrouwen in organisaties te creëren: 1. Missie en waarden; 2. Doelen, taken en verantwoordelijkheden; 3. Aandacht; 4. (Zelf)reflectie; 5. Communicatie. Door een mix van deze 5 zorg je voor voorspel-baarheid, welwillendheid en ruimte voor kwetsbaarheid. Bij elk van de onderwerpen vind je een korte vragenlijst waarmee je de stand van zaken in je organisatie kunt toetsen en diverse tips om die zaken beter te doen.
Ik vond de onderwerpen herkenbaar en de verschillende perspectieven erop heel interessant. Mooi is met name het hoofdstuk over het TrustWorksmodel, met daarin concurrerende waarden en deugden, dat sprak me erg aan. De referenties naar andere boeken en modellen zijn wat mij betreft te kort, wat ten koste gaat van de leesbaarheid. Tenzij je àl deze boeken en modellen al kent, natuurlijk.
Boek 40/80: Merken bouwen met content van Aart Lensink
Het huwelijk tussen reclame en content! Eerst was er reclame, en pas sinds kort is er content. Maar als dat ‘merkloze’ content is, schiet het zijn doel voorbij. Reclame en content moeten uitgaan van hetzelfde idee, dan versterken ze elkaar èn je merk. Elke dag wat anders vertellen werkt niet, je moet voor herkenning zorgen. Dit boek, wat leest als een serie blogartikelen (en tenminste 1 was ook inderdaad eerst een blog) barst van de attentiepunten om consistent te zijn in je merkuitingen. Het ‘blog’ over purpose is echt hilarisch! Over banken, nacho-chips en relevantie.
Het boek begint met een snelcursus, handig als je maar heel beperkt tijd hebt. Daardoor wordt in de latere hoofdstukken vrij veel herhaald. Verder is het prima leesbaar en vaak grappig. De voorbeelden vind ik niet zo aansprekend, omdat ze vaak niet echt ‘best practices’ zijn. Sterker nog, de auteur gebruikt ze soms om aan betreffende bedrijven nog wat adviezen te geven! Qua inhoud is het boek misschien niet heel origineel, ik heb wèl veel attentiepunten voor mezelf opgeschreven.
Boek 41/80: Bingemarketing van Carlijn Postma
Een goede vraag: waarom bingewatchen we wel bij een Netflix-serie, maar niet bij de content van een merk? Wat zouden we van Hollywood kunnen leren? Misschien content opbouwen als een serie in plaats van een afgerond geheel? (Interessant weetje: bingewatchers zijn pas verslaafd na de 2de of 3de aflevering. Je content moet dus ook al direct meerdere afleveringen hebben). Cliffhangers inbouwen! Een plot summary bedenken, in plaats van inconsistente reclame-uitingen te ether in gooien! Verbindende verhaal-lijnen, zoals de Avengers.
Een uiterst leesbaar boek, deels natuurlijk om de herkenbaarheid van de films en series die als voorbeeld worden gebruikt, maar ook omdat de tips goed toepasbaar zijn voor grote en kleine bedrijven èn omdat er vrijwel geen marketinglingo wordt gebruikt. Het boek is wat saai uitgevoerd, en de structuur (met The Depart…) was me niet direct duidelijk. Het gaat met name in op Wat je moet doen, en minder op Hoe, verwacht dus geen stappenplannen.
Boek 42/80: Storytelling van Joost Schrickx
Storytelling is een eeuwenoude kunst: informatie overbrengen door verhalen te vertellen. En wie zou je dat beter kunnen leren dan een scenario-schrijver? Met een flinke dosis theorie over hoe je een spannende film maakt, veel voorbeelden en modellen, zoals de reis van de held, de drie-akten-structuur en het gebruik van archetypes, geeft dit boek je de gereedschappen om het ‘corporate verhaal’ te vertellen. Elk subhoofdstuk, hoe kort ook, sluit af met een samenvatting, een praktijktip en de uitwerking in de drie casussen die als een rode draad door het boek lopen.
Het boek eerder is opgezet vanuit het perspectief van het maken van een (promo)film, met bijbehorend jargon, danvanuit een mondelinge presentatie. Dat is origineel, en heel leerzaam. Het grote aantal modellen en de uitgebreide specifieke terminologie inspireert, maar wekt ook soms verwarring op. De 3 casussen zijn aardig (met o.a. het Kadaster dat van haar stoffige imago af wil) en heel nuttig, maar een beetje meer implementatiehulp was prettig geweest.
Wat las ik eerder?
Voor de volledigheid vind je hier een overzicht van de 32 boeken die ik van juli tot en met oktober las.
Van een aantal boeken vind je een uitgebreidere recensie op mijn (oude) website ESCIA.nl. Maar dat zegt helemaal niets over de (eventuele) ranking op de longlist, slechts 3 van de 16 gerecenseerde boeken zijn per eind oktober voorlopig geplaatst, de overige 13 gerecenseerde boeken zijn (nog) niet geplaatst……….
- Boek 1/80: Winst is goed, werk is beter van Johan van den Elzen (recensie)
- Boek 2/80: Ben jij al activist? van An Kramer (recensie)
- Boek 3/80: Make disruption work van Alexandra Jankovich & Tom Voskes (recensie)
- Boek 4/80: High Impact Teaming van DeCuyper, Raes en Boon (recensie)
- Boek 5/80: De onweerstaanbaarheidstheorie van Jan Heuvel (recensie)
- Boek 6/80: Start-up! Hoe jij jouw idee vleugels geeft van Leo Pot (recensie)
- Boek 7/80: Omwenteling van Jan Rotmans (recensie)
- Boek 8/80: Mindhacking voor teams van Ronald van Aggelen (recensie)
- Boek 9/80: De zelfbewuste leider van Godfried IJsseling (recensie)
- Boek 10/80: Datacratisch werken van Daan van Beek (recensie)
- Boek 11/80: 3458 Strategiemaken en organisatiekraken van Camilla van den Boom (recensie)
- Boek 12/80: Het succes van digitaal leiderschap van Gerard van Vliet (recensie)
- Boek 13/80: De reis door het rijk van Koning klant van Harald Pol
- Boek 14/80: Zelfsturend Rijnlands ondernemen van Jan Bergman
- Boek 15/80: Who is accountable? van Franck Kuppers en Werner van Beusekom
- Boek 16/80: Excelleren in service van Jean-Pierre Thomassen en Eric de Haan
- Boek 17/80: Extreem klantgericht van Daniëlle de Jonge
- Boek 18/80: Products that last van Conny Bakker e.a. (recensie)
- Boek 19/80: Leiderschap in verandering van Anouk Brack
- Boek 20/80: Businessarchitect en verandermeester van Ber Damen
- Boek 21/80: Praktijkgids voor leidinggevenden bij signalen van een (integriteits)kwestie van Oene Bouman
- Boek 22/80: Innovatie jij.nu van Henk Volberda, Kevin Heij en Menno Bosma
- Boek 23/80: Agile leiderschaap van Twan en Kees Linterman
- Boek 24/80: Leidinggeven op afstand van Gonny Vink (recensie)
- Boek 25/80: Top-ondernemers en top-CEO’s in Nederland van Robert van Zanten
- Boek 26/80: Jam Cultures van Jitske Kramer
- Boek 27/80: Durf! van Bart Verhaeghe (recensie)
- Boek 28/80: Betekenisvolle werkrelaties van Ina Ahuis
- Boek 29/80: Innoshock van Dirk de Boe
- Boek 30/80: Key performance illusies van Coen de Bruijn (recensie)
- Boek 31/80: GEA enterprise architectuur van Rob Stovers e.a.
- Boek 32/80: The positive sum game van Herman Toch en Ann Maes
Volgende maand
…geef ik weer een inkijkje in het verkiezingsproces. Omdat we in december ook weer vergaderen, zullen er flink wat boeken afvallen…..Welke zullen dat zijn? En hoe verhit zullen onze discussies zijn? Ook krijg je natuurlijk weer een update van mijn lees-werk!
En? Heb je al een idee voor een mogelijke winnaar?
Elly Stroo Cloeck is projectmanager en auteur bij ESCIA. Ze schrijft recensies en samenvattingen van managementboeken, verzorgt managementboek-gebaseerde permanente educatie èn is jurylid voor ‘Managementboek van het jaar 2020’.