Ken je dat? Dat je filmacteurs zó vaak een goede rol ziet spelen dat je naar ál hun films wilt? Dat je álle wedstrijden van je favoriete sporter wilt zien? En dat je ze volgt op sociale media? Dat ze voelen als familie? Dat heb ik nu met mijn favoriete auteurs. Ik lees al hun boeken, zonder op de recensies te wachten. Ik volg ze op social media en lees hun nieuwsbrieven. Ze zijn familie, mijn bureau staat vol met hun foto’s! Ik stel elke maand een familielid aan je voor. Deze maand: mijn ‘nicht’ Roos Vonk.
Waar schrijft Roos Vonk over?
‘Nicht’ Roos heeft het in al haar boeken over ons ‘zelf’. Over ons ego, over zelfkennis, ego, zelf-affirmatie, ego en alles wat daar in brede zin mee te maken heeft. Wat altijd terugkomt in haar schrijfsels is de spindoctor, het ego, ons psychologisch afweersysteem, ons ego, onze verhalenverteller, en steeds weer ons ego. En ook ‘slijmen’, bij de baas bijvoorbeeld. Daar heeft ze extra onderzoek naar gedaan. Dat alles, maar vooral het ego, levert héél herkenbare voorbeelden in al haar boeken op!
Wat valt er nog meer over Roos Vonk te vertellen?
‘Nicht’ Roos is hoogleraar op de Radboud Universiteit. Een paar dagen per week besteedt ze aan het doceren aan de diverse jaarlagen studenten in aspecten van de sociale psychologie, én doet ze onderzoek op het gebied van zelfwaardering en zelfverheffing, mens-dier relaties en empathie met dieren, sociale dominantie-oriëntatie en systeem-rechtvaardiging, en gedragsverandering en weerstand. De resterende tijd is ze zelfstandige en geeft ze lezingen en webinars, schrijft ze columns, doet podcasts, en wat al niet meer.
Roos is geboren in Leiden en groeide op in het oosten van het land. Ze ging in Ede naar de basisschool (de bijzondere Calluna school) en daarna in Wageningen naar het VWO. ‘Nicht’ Roos studeerde daarna in Leiden, waar ze ook promoveerde. Ze bleef daar nog 13 jaar om research te doen, te doceren en promovendi te begeleiden. Daarna ging ze naar de Radboud Universiteit in Nijmegen waar ze sinds 1999 werkt.
xxx
Andere activiteiten
De interesse in mens-dier relaties is opvallend, en nicht Roos is zeer fel en betrokken hierbij. Zo was ze 3 jaar voorzitter van Wakker Dier. In 2010 was ze initiator en coördinator van een pleidooi voor een meer duurzame veehouderij van meer dan honderd Nederlandse hoogleraren uit diverse disciplines. In het pleidooi werden problemen van uitstoot van broeikasgassen, effecten van te veel mest/stikstof, dierziekten (bv. Q-koorts) en dierenwelzijn uitvoerig beschreven. In haar voor-laatste boek, ‘Mijn ego heeft altijd gelijk’ komt deze mens-dier relatie ook aan bod.
Ze is natuurlijk fan van Frans de Waal en kritisch op ons antropo-centrisme. En zo grappig: ze houdt zelf dieren: kippen. Ze vraagt zich ook regelmatig af hoe we de manier waarop we met dieren omgaan moreel kunnen verantwoorden. En zullen we in de toekomst als criminelen worden gezien? Veel van haar berichten gaan over natuur, duurzaamheid en biodiversiteit. Maar ze heeft ook veel verrassende posts, zoals eentje die Dela quote, met: ‘als je ook ná de dood duurzaam wil zijn, laat je je composteren, i.p.v. begraven of cremeren’. Ze is ook (natuurlijk) ook behoorlijk politiek geëngageerd met een duidelijk linkse signatuur.
xxx
Welke boeken schreef Roos Vonk?
Nicht Roos schreef tussen 2006 en 2024 9 boeken, plus een ‘omnibus’, een bewerking van haar eerste 2 boeken. Ik las er drie van, schreef daar recensies over, en schreef van één ook nog een Impressie. De rest staat uiteraard op mijn TBR. Ze is tenslotte familie.
O nee, dit gaat over mij (2024)
Anderen kunnen ons zielsgelukkig maken, maar ook het bloed onder onze nagels vandaan halen. In onze reacties op onze medemens kan het beste van ons zelf naar boven komen, maar soms zijn we ook helemaal geen lieverdjes. Wat als je fysiotherapeut denkt dat de behandeling werkt en jij merkt er zelf niks van? Als iemand op je werk of op sociale media het met de grootste stelligheid beter denkt te weten dan jij, en jij denkt van niet? Je kunt pagina’s vullen met tips en adviezen voor al dit soort situaties. Vaak zijn die wel gegrond in wetenschappelijk onderzoek, maar eigenlijk is het psychologie van de koude grond. Het zijn trucjes, gebaseerd op het idee dat alles beheersbaar is. Lees mijn recensie (3 1/2 *). Koop bij Bol.
xxx
Mijn ego heeft altijd gelijk (2023)
Nicht Roos laat ons zien hoe het komt dat we onszelf, elkaar en de wereld niet écht zien, maar een beeld hebben dat beïnvloed wordt door ons ego. Dat beïnvloeden gebeurt in ons onbewuste, we merken er vaak niets van. Roze bril. Zelfbedrog. Zijn we dan machteloos? Nee, je kunt er wel iets tegen doen: met zelfacceptatie en zelfcompassie. Zo kom je tot zelfkennis. En red je de planeet …Ehhh, wat? Red je de planeet? Jazeker. Het boek leidt ons in diverse hoofdstukken die allemaal over ons individuele, vaak onbewuste gedrag gaan, naar het effect wat dat gedrag heeft in groepen en in onze samenleving. En daarmee naar het effect op onze planeet, op onze omgang met andere soorten. Een boeiend betoog in een prima boek! Ga naar mijn Impressie (=mini-samenvatting). Lees mijn recensie (4*). Koop bij Bol.
xxx
Sociale psychologie (5de druk – 2022)
(Redactie). Hoe vormen mensen zich een beeld van anderen? Wat is de rol van stereo typen en vooroordelen? Hoe kun je groepsbeslissingen en -prestaties verbeteren? Wanneer helpen mensen elkaar en waarom? Deze en nog veel meer vragen over hoe mensen elkaars gedrag, gedachten en gevoelens beïnvloeden, worden beantwoord in dit boek. Naast wetenschappelijke theorieën worden ook prikkelende experimenten en herkenbare situaties beschreven uit het dagelijks leven en de actualiteit. Aan de orde komen onder meer: zelfbeeld, eerste indrukken, aantrekkingskracht en relaties, beslissen, beïnvloeding, groepsgedrag, stereotypen en pro- en antisociaal gedrag. De hoofdstukken in dit boek zijn geschreven door Nederlandse en Vlaamse hoogleraren en deskundigen. Op mijn TBR! Koop bij Bol.
xxxx
Je bent wat je doet (geheel herziene editie – 2019)
Wie kent het niet: je neemt je iets voor en er komt niets van terecht. We willen wel maar het komt er niet van. ‘Later’, zeggen we dan. En we sjoemelen vrolijk door. Dat dit een bekend probleem is, bleek wel uit het succes van de bestseller ‘Je bent wat je doet’, die in 2019 geheel herzien is. Met humor en veel voorbeelden laat nicht Roos zien hoe we onszelf in de weg zitten en de regie over ons leven in handen kunnen nemen. Als leesboek biedt ‘Je bent wat je doet’ een boeiende kijk op de kronkels van de mens, maar het is ook een werkboek met tips en opdrachten om het beste uit jezelf te halen. Heb je gewacht op het goede moment om je leven ter hand te nemen? Dít is het: aan de slag! En ja, ik zette het direct op mijn TBR! Koop bij Bol.
xxx
x
Collega’s en andere ongemakken (2015)
Niets menselijker dan de mens op de werkvloer. Bazen dekken zich in met onbegrijpelijk taal, charismatische salesmanagers verkopen kletskoek per kilo, een narcistische collega die jouw idee pikte krijgt de promotie waar jij op zat te wachten. En jij? Jij wilt gewoon leren van kritiek. Totdat je het krijgt. Met veel kennis van zaken en met scherpe observaties laat nicht Roos onze psychologische valkuilen op de werkvloer zien: van macht en seks tot zelfoverschatting en faalangst, van hypocrisie en kuddegedrag tot roddelen en afschuiven. Met de inzichten uit dit boek kun je het beste uit je collega’s halen, maar ook uit jezelf, want: een goede collega begint bij zichzelf… En ja, ik zette het direct op mijn TBR! Koop bij Bol.
xxx
Liefde, lust en ellende (2013)
Verliefdheid, de jacht op de ware, bindingsangst, verleiding, ruzie en liefdesverdriet: de liefde houdt ons allen bezig. In Liefde, lust en ellende presenteert nicht Roos prikkelende inzichten en herkenbare observaties op basis van ervaring en wetenschappelijke kennis. Scherp, luchtig en onderhoudend ontkracht Roos valse wijsheden en clichés over de liefde en geeft treffende eyeopeners. Ze biedt relativering – een knipoog, een ruimere blik, een andere wending – en geeft tips over bijvoorbeeld daten, man-vrouw verschillen, seks, trouw en schoonfamilie. Voor de vernieuwde editie van 2016 zijn nieuwe hoofdstukken en nuttige tips toegevoegd. En ja, ik zette ook deze op mijn TBR! Koop bij Bol.
xxx
De eerste indruk (2006 – herzien in 2017)
Als je iemand voor het eerst ontmoet, heb je binnen een halve minuut een indruk. Maar is die eerste indruk altijd de beste? Waarom is er soms meteen een klik? Wat is de rol van vooroordelen? Is lichaamstaal echt doorslaggevend? En hoe kom je goed over bij een sollicitatie of een date? We vormen voortdurend indrukken van anderen en anderen doen dat ook bij ons. In ‘De eerste indruk’ ontrafelt nicht Roos beide aspecten van indrukvorming aan de hand van wetenschappelijk onderzoek en herkenbare voorbeelden. In de volledig vernieuwde editie van 2017 komt ook aan bod hoe we online indrukken vormen en hoe we onszelf presenteren via sociale media. Oeps, staat nog steeds op mijn TBR! Koop bij Bol.
xxx
Ego’s en andere menselijke gebreken (2011)
Dit is een e-book wat bestaat uit Ego’s en andere ongemakken en Menselijke gebreken voor gevorderden (zie hieronder). Een digitale verzameling psychologische columns en korte artikelen die je in elke volgorde kunt lezen. Dit is te danken aan een systeem van links die op elke pagina de lezer verwijzen naar andere pagina’s waar iets over het onderwerp staat. Op deze manier hoeft het e-book dus niet lineair gelezen te worden. In plaats van referenties zoals in de papieren boeken, bevat dit e-book ook links naar artikelen, YouTube-films en achtergrondinformatie op internet. BELANGRIJK: vanwege het kleurgebruik (illustraties, aanklikbare links naar internet) is dit e-book het best te lezen op tablets met internetverbinding zoals de iPad en op de pc of laptop, beter niet op ereaders. Niet op mijn TBR, want eentje al gelezen. Koop bij Bol.
xxx
Menselijke gebreken voor gevorderden (2011)
Hoezo voor gevorderden? vroeg ik me af. Dat zit zo: Roos refereert in elk stuk de verschillende psychologische theorieën naar de vermelding elders in het boek én naar de betreffende column in haar vorige boek: Ego’s en andere ongemakken, wat psychologie voor beginners zou zijn. Is dit boek dan ingewikkeld? Nee zeker niet, het is heel toegankelijk geschreven met goede uitleg en heel aansprekende en grappige voorbeelden. En als je dus meer wil weten over een bepaald ‘gebrek’ kun je heel snel verder de diepte in. Slim bedacht! Psychologie lijkt een vakgebied te zijn waarin we wel steeds méér weten over hoe ons brein nu eigenlijk werkt, maar waarin iets oudere theorieën niet snel onzin blijken te zijn. Lees mijn recensie (4 *). Koop bij Bol.
xxx
Ego’s en andere ongemakken (2006)
We herkennen vaak wel de opgeblazen ego’s van anderen, maar niet die van onszelf. Treffend beschrijft nicht Roos de dwalingen van de menselijke geest, zoals de illusie dat je later wél tijd hebt, waarom seks op economie lijkt, waarom slijmen werkt, hoe machtige mensen hun realiteitszin verliezen, hoe bonussen het ego behagen en de wijsheid ondermijnen, waarom politici discussiëren over besluiten die ze allang genomen hebben, waarom mensen volharden in onbeantwoorde liefdes, waarom brainstormen effectief líjkt maar het niet is, waarom ‘jezelf zijn’ zo moeilijk is, en vele andere herkenbare psychologische verschijnselen uit het dagelijks leven.
Bundel columns. Op mijn TBR! Koop bij Bol.
Andere publicaties:
- The cognitive representation of persons. A multivariate study of implicit personality theory, impression formation, and person judgments (proefschrift Universiteit Leiden), 1990
- Vonk, R. (1998). The slime effect: Suspicion and dislike of likeable behavior toward superiors. Journal of Personality and Social Psychology, Vol 74(4), Apr 1998, 849-864.
- Neff, K. D., & Vonk, R. (2009). Self‐compassion versus global self‐esteem: Two different ways of relating to oneself. Journal of personality, 77(1), 23-50.
- Vonk, R., Radstaak, M., De Heus, P., & Jolij, J. (2019). Ironic effects of feedback on contingency of self-worth: Why self-reports of contingency are biased. Self and Identity, 18(2), 183-200.
- Stel, M., Van Baaren, R. B., & Vonk, R. (2008). Effects of mimicking: Acting prosocially by being emotionally moved. European journal of social psychology, 38(6), 965-976.
- Vonk, R. (1996). Negativity and potency effects in impression formation. European Journal of Social Psychology, 26(6), 851-865.
- Vonk, R. (1999). Impression formation and impression management: Motives, traits, and likeability inferred from self-promoting and self-deprecating behavior. Social Cognition, 17(4), 390-412.
- Heijmer, T., & Vonk, R. (2002). Effecten van een regionaal accent op de beoordeling van de spreker. Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie, 57, 108-113.
xxx
(Deze informatie komt uit Roos’ LinkedIn, Wikipedia, eigen website en Bol.com)
Meer weten over mijn familie?
- In januari 2023 stelde ik neef Menno Lanting voor.
- En in februari nicht Jitske Kramer.
- In maart was de beurt aan neef David Graeber.
- April was voor nicht Naomi Klein.
- In mei stelde ik neef Joris Luyendijk voor.
- En in juni nicht Margriet Sitskoorn.
- In juli was de beurt aan neef Daniel Pink.
- Augustus was voor nicht Mariana Mazzucato.
- In september stelde ik oom Jos Burgers voor.
- En in oktober nicht Danielle Braun.
- In november was de beurt aan oom Stephen R. Covey en zijn kinderen.
- December was voor nicht Brené Brown.
- In januari 2024 stelde ik neef Martin van Staveren voor.
- En in februari nicht Japke-d. Bouma.
- In maart was de beurt aan neef Walter Isaacson
- April was voor nicht Kate Raworth.
- In mei stelde ik neef Raymond de Looze voor.
- En in juni nicht Roos Vonk.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!