Ken je dat? Dat je filmacteurs zó vaak een goede rol ziet spelen dat je naar ál hun films wilt? Dat je álle wedstrijden van je favoriete sporter wilt zien? En dat je ze volgt op sociale media? Dat ze voelen als familie? Dat heb ik nu met mijn favoriete auteurs. Ik lees al hun boeken, zonder op de recensies te wachten. Ik volg ze op social media en lees hun nieuwsbrieven. Ze zijn familie, mijn bureau staat vol met hun foto’s! Ik stel elke maand een familielid aan je voor. Deze maand: mijn ‘neef’ Berthold Gunster.
Waar schrijft Berthold Gunster over?
‘Neef’ Berthold schrijft over een vorm van reframing, een term uit de psychologie die hij Omdenken heeft genoemd. En wie kent die term nu nog niet? Misschien niet van zijn boeken, maar dan toch zeker wel van de kaartspellen, de scheurkalenders, de planners, de posters, de quotes op sociale media … of de ansichtkaarten!
Omdenken is volgens neef Berthold ‘een manier van denken en doen, waarbij je kijkt naar de werkelijkheid zoals die is en onderzoekt wat je daarmee zou kunnen. Omdenken benadert een probleem als ruwe energie; frustratie die zijn vorm nog niet gevonden heeft. Je gebruikt de energie van het probleem voor iets nieuws.’
Wat valt er nog meer over Berthold Gunster te vertellen?
Neef Berthold is ietsjes ouder dan ik. De eerste twintig jaar van zijn leven bracht Berthold door in Apeldoorn. Berthold groeide op in de wijk Kerschoten waar hij naar het Comenius ging. Hij was fanatiek zwemmer bij de Apeldoornse Zwemclub. Als tienjarig jongetje wordt Berthold bij de Kringkampioenschappen Twente-IJsselstreek eerste op de 50 meter rugslag en later derde van heel Nederland. “Dat was een enorm kick”, weet hij nog. “Ik leerde hiervan dat hard werken loont en dat is mij de rest van mijn leven bijgebleven.”
Een ongeluk op zijn zesde had veel impact, vertelt neef Berthold in een interview in In de buurt. “Ik ben toen vlak voor mijn school onder een auto gekomen. Ik had een schedelbasisfractuur en lag in coma. Het zag er zelfs naar uit dat ik het niet zou halen.” Vooral voor zijn ouders was dit een angstige tijd. Berthold zelf bleef er vrij rustig onder. Alsof hij ergens wist dat het wel goed zou komen. “Achteraf denk ik dat het komt omdat ik een soort bijna-doodervaring heb gehad”, vertelt hij. “In het ziekenhuis in Zwolle lag ik op een kamer met een meneer die het niet ging halen. Ik weet nog dat ik verbaasd was dat de mensen om mij heen hierover zo in paniek waren. Ik wist allang dat hij dood ging. En dat was toch niet zo erg? Ik denk dat mijn hele leven door deze ervaring een soort lichtere grondtoon heeft gekregen. Wellicht is hier ook de kiem geplant voor Omdenken. Ons treft immers allemaal rampen of problemen. Dat kan je niet veranderen. Je moet accepteren dat het leven niet maakbaar is. En vooral kijken naar wat je er wel mee kan.”
Op het Gymnasium Apeldoorn ontmoette hij Annemargreet Dwarshuis, waar hij inmiddels al bijna 50 jaar mee samen is. Zij, én hun drie zoons, zijn ook onderdeel van het team Omdenken.
Na het gymnasium deed neef Berthold Sociale Geografie aan de Universiteit van Utrecht. En na zijn opleiding aan de Academie voor Expressie, ook in Utrecht, werkte neef Berthold als regisseur en schrijver bij diverse theatergezelschappen. Vanaf 1999 is hij bezig met Ja-maar en Omdenken, zijn eerste boek hierover verscheen in 2005: Ja maar, wat als alles lukt?
xx
Andere activiteiten
Met zijn team geeft ‘neef’ Berthold sinds 2001 trainingen, shows en workshops over omdenken aan bedrijven en particulieren. (In 2025 zijn er nog beschikbare data!)
In 2012 besloot neef Berthold de Nederlandse theaters in te gaan met een hilarische maar ook leerzame show over Omdenken. Na drie seizoenen keerde neef Berthold terug in de theaters met een nieuwe voorstelling, over omdenken in de opvoeding. De voorstelling Lastige kinderen? Heb jij even geluk was een nog groter succes en stond vier seizoenen lang in uitverkochte theaters door het hele land.
Daarna gooide neef Berthold het over een andere boeg. Gebaseerd op zijn boek Zoals verwacht loopt alles anders maakte hij een gelijknamige voorstelling over het omgaan met problemen en tegenslag. Deze keer pakt hij groots uit met zijn jongste zoon Beer als ontregelende assistent en een vierkoppige swingende live band. Op dit moment toert hij met deze voorstelling door het hele land. Terwijl ik dit schrijf (op 24 september) staat neef Berthold op het Vrijthof. Ik hoop dat hij het droog houdt! Maar hij kan ongetwijfeld ook een regenbui omdenken. ‘Het is wat het is.’
En natuurlijk heeft neef Berthold ook een podcast. Wie niet? En kijk eens naar de 2-minuten YouTubefilmpjes via DenkProducties! Zoals eentje uit 2017 (!) over de 80/20 regel: van ons werk is 20% leuk en 80% vervelend, zoals vergaderingen en zo. Dus willen we die 20% vergroten, toch? Niet doen, zegt neef Berthold, verklein het juist. Kies wat je het aller-, aller-leukst vindt, dat is misschien maar 5%. En stel daar al het andere ten dienste van: 95%. Dat doen topsporters (denk aan rugslag-zwemmers!) ook, en zo is vervelend werk, veel minder vervelend, want nodig voor die superleuke 5%. Nou, dat is wel een tegen-intuïtief staaltje omdenken!
xxx
Welke boeken schreef Berthold Gunster?
‘Neef’ Berthold schreef inmiddels 18 boeken, waarvan een aantal miniboekjes, die je kunt zien als samenvattingen van zijn werk, en 3 boekjes met quotes. Ik las er 5 van: 2 ‘dikke’ boeken en 3 miniboekjes, en heb nog een aantal op mijn leesstapel. Van zijn allereerste boek schreef ik een Samenvatting, want dat is een echte Must Read! Niet gedateerd en relevanter dan ooit.
In November komt zijn volgende boekje uit (volgens Bol): Omdenken quotes 4, wat gaat over werk.
Boekenoverzicht
Omdenken quotes 3 (maart 2024)
In dit luxe uitgevoerde boekje (80 pagina’s) vind je de beste omdenkers over opvoeden. Om af en toe doorheen te bladeren. Of om cadeau te doen aan een ouder die jij het gunt om een relaxtere en vooral leukere ouder te worden. “Leuk, zo’n quoteboekje over opvoeding, maar …mijn kinderen zijn al volwassen …de beste stuurlui staan aan wal …moederdag is al geweest …kan het ook in de papierkliko? …ik volg alleen nog maar jonge-moeder-blogs …kan ik er op mijn papadag ook iets mee? …ik geef ze wel een zak chips en een iPad …is dit net zoiets als dr. Spock? …het opvoeden van een hond is al moeilijk genoeg …ze denken ook overal verstand van te hebben …ik kijk liever op tiktok …mijn kind kan dit nog niet lezen …ik stuur ze nog liever zonder eten naar bed …hadden mijn eigen ouders moeten lezen …mijn partner opvoeden is veel moeilijker …staat er ook iets in over hoofdluis?” Koop bij Bol.
XXX
Omdenken quotes 2 (oktober 2023)
De tweede editie met quotes gaat over een onderwerp dat zo oud is als de weg naar Rome: relaties. In dit luxe uitgevoerde boekje vind je de beste omdenkers over relaties. “Leuk zo’n quoteboekje over relaties, maar… als ik nuttig advies wil, ga ik wel in therapie …meer iets voor m’n moeder, dit …ik ken dit gezwam al van de socials …dit kan ik niet bespreken in de boekenclub …ze doen ook alles voor geld …moet ik nu ineens op een roze wolk …alsof een quote mijn relatie kan redden …waarom gaat het nooit over het klimaat …die scheurkalender heeft veel meer quotes …liefde is geen boekenwijsheid …hier word ik dus helemaal hotel-de-botel van …dan lees ik wel een zelfhulpboek …als mijn partner dit ziet, wordt het ruzie.” Koop bij Bol.
xxx
Omdenken quotes 1 (november 2022)
In dit luxe uitgevoerde boekje vind je de beste omdenkers van de afgelopen jaren. Voor als je merkt dat je brein wel wat omdenken kan gebruiken. Of om cadeau te doen aan iemand die jij wat meer inspiratie en creativiteit gunt. “Leuk zo’n quoteboekje over omdenken, maar… geef mij maar een echt boek… dit is op internet toch gratis… ze kunnen nooit alle 79 goed zijn… alsof je in drie zinnen iets boeiends kunt zeggen… dit is gewoon aanmaakhout… dit triggert mijn impulsaankoopneiging… kan het niet digitaal… ik kan het zelf ook wel copy-pasten… ik wil juist ontspullen… ik wacht wel tot ik het cadeau krijg… hoelang gaan ze deze shit nog uitmelken?” Koop bij Bol.
XXX
Ja maar … Omdenken op het werk (november 2021)
Miniboekje. Het wordt tijd dat we werk gaan omdenken. Want waarom werken wij eigenlijk? En waarom spelen we op ons werk vaak een rol? Waarom timmeren we alles dicht met eindeloze regelgeving en maken onze ‘oplossingen’ de problemen alleen maar erger? Waarom gedraagt de één zich op het werk als kleuter en de ander als een bully? We werken in een wereld van druk-druk-druk, stress en burn-out en er is veel onderling wantrouwen tussen werkgevers en werknemers. Dat bracht neef Berthold bij de belangrijke vraag: hoe zouden we deze problemen op het werk kunnen omdenken? Als aanvulling op de reeks met de succesvolle boekjes Omdenken, Omdenken in communicatie en Omdenken in opvoeding, duiken we nu in het anders aanpakken van al het gedoe op het werk. Neef Berthold onderzoekt de verwachtingen die we hebben omtrent werk. Ook houdt hij de lezer een spiegel voor en laat zien dat we allemaal last hebben van een oplossingsreflex waarmee we problemen juist vastdenken: van een probleem een ramp maken. Koop bij Bol.
xx
Ja maar … Omdenken in opvoeding (2019)
Miniboekje. Kinderen moet je niet opvoeden. Dat is vastdenken. Je moet juist van een probleem een mogelijkheid maken: door te kijken naar wat er is en wat er zou-kunnen-zijn. Omdenken in opvoeding is het zusje van de bestseller Omdenken (je weet wel, dat kleine rode boekje dat op honderdduizenden wc’s in heel Nederland ligt). Dit prikkelende boekje vol grappige en ontregelende illustraties laat zien hoe je de techniek van het omdenken kunt inzetten in de opvoeding. Een boek voor iedereen die privé of in het werk met kinderen te maken krijgt. Leuk, zo’n boekje over opvoeden, maar… …ik heb geen kinderen …ik heb pubers …ik haal al mijn opvoedtips van Instagram …mijn kinderen wonen bij hun vader …dit hadden mijn ouders moeten lezen …onze kinderen zijn braaf …ik ben een man …wat een dun boekje …heb je ze weer, van Omdenken… Koop bij Bol.
xxXXX
Zoals verwacht loopt alles anders (2018)
Omdenken klinkt leuk. Maar hoe dan? Problemen lijken vervelende dingen. Daar wil je van af. Je wilt ze oplossen. Werkt dat? Soms wel. Maar vaak ook niet. Voor je het weet maak je als overwerkte baas, goedbedoelende moeder of gestreste kip- zonder-kop het probleem alleen maar groter. Da’s niet alleen frustrerend, het is zelfs een gemiste kans: elk probleem is een verborgen krachtbron. Een bron van informatie. Dit boek biedt een instrument om met elk probleem – van de dagelijkse ergernissen tot de grote tragedies van het leven – om te gaan. Het is een handleiding waarmee je een probleem kunt laten verdwijnen of (in sommige gevallen) kunt omdenken. Stap voor stap laat het zien hoe je elk probleem op een constructieve manier kunt aanpakken. Het is daarmee het missende puzzelstukje in alle boeken over Omdenken van neef Berthold. Koop bij Bol.
xxx
Omdenken doe je zo! (2017)
Miniboekje. Omdenken voor kinderen vanaf 9 jaar. Problemen zijn vervelend. Die wil je natuurlijk liever niet. Maar soms kun je met een probleem je voordeel doen. Er iets goeds van maken. Omdenken, heet dat. Van een probleem een mogelijkheid maken. Als je dit boekje gelezen hebt, zul je merken dat het soms superleuk is om een probleem te hebben! Om te kunnen omdenken moet je zowel creatief zijn als logisch kunnen nadenken. Jonge kinderen lijken het creatieve deel intuïtief te beheersen. Ze maken “denkfouten” die uiteindelijk tot nieuwe mogelijkheden kunnen leiden. Op een bepaalde leeftijd gaan ze echter beseffen dat er “foute” antwoorden zijn en raken ze dat vermogen kwijt. Dit boek leert kinderen hun uitzonderlijke creativiteit te behouden en te combineren met volwassen logica. Koop bij Bol.
xx
Ja: Omdenken als levenshouding (oktober 2016)
‘Ja’ als levenshouding, maar veel meer nog ‘ja’ als woord, als scheppende taal, is het meest creatieve, ontregelende, motiverende, kortom krachtigste instrument dat wij tot onze beschikking hebben. Het is het woord dat gelijkstaat aan alles wat leeft, de energie in de natuur, het verlangen van de mens, een rivier die naar beneden stroomt, een zwangere regenwolk, een zomerse stortbui, het plezier waarmee kinderen aan het eind van een schooldag een plein op rennen, de oerkracht waarmee een nieuw mens geboren wordt. Leven is ja. Dit boek is een inspiratieboek. Het is geen roman met een logische verhaallijn met een begin, midden en einde. Aan de hand van verhalen, anekdotes, wetenschappelijk onderzoek en inzichten over omdenken als levenshouding gaan we op zoek naar de kracht van ja zeggen. Koop bij Bol.
xx
Ja maar … Omdenken in communicatie (augustus 2016)
Miniboekje. Dit prikkelende boekje vol grappige en ontregelende illustraties laat zien hoe je de techniek van het omdenken kunt inzetten in allerlei situaties: op het werk, binnen de familie, met kinderen en in liefdesrelaties. Lees mijn recensie. Koop bij Bol.
x
xx
XXX
Lastige kinderen? Heb jij even haast (september 2014)
Tijd om te lezen? Echt niet! Jij hebt haast! Waar of wanneer heb je als drukke ouder nog rust en tijd? Precies. Op de WC of ’s avonds in bed, de laatste tien minuten van de dag. Is dat een probleem? Nee, het is juist een mogelijkheid! Dit prentenboek leert je op een beeldende, inspirerende en vooral bondige manier omdenken in opvoeding en onderwijs. Lastige kinderen? Heb jij even haast is de in-één-ruk-uitlezen-versie van Lastige Kinderen? Heb jij even geluk, neef Berthold’s bestseller over omdenken in opvoeding en onderwijs. Stop met opvoeden. Begin met houden van. Koop bij Bol.
xxx
Omdenken is stom (2013)
Omdenken is stom is een leuk cadeauboekje met geinige creatieve uitspraken door kinderen. Als je dit boekje gelezen hebt, zul je kinderen niet langer alles uitleggen. Je stelt ze liever vragen. Om verrast te worden door hun natuurlijke manier van omdenken. Kinderen kijken met een open blik naar de wereld om hen heen. Ze zijn nog niet geprogrammeerd met ‘grote-mensen-software’. Daardoor zien ze dingen zoals ze zijn, zonder oordeel, zonder mening, zonder er iets aan te willen veranderen. Kinderen zijn kampioenen in het omdenken. Ze zien wat er ís en niet wat er zou móéten zijn. Omdenken is stom is samengesteld uit honderden reacties van mensen die zich op de een of andere manier met omdenken bezighouden en die als leerkracht of ouder het unieke talent van kinderen om om te denken op waarde weten te schatten. Koop bij Bol.
xxx
Lastige kinderen? Heb jij even geluk (november 2012)
Kinderen? Stop met ze op te voeden. Het is vastdenken: kijken naar wat er niet is en wel zou-moeten-zijn. Van een probleem een ramp maken. Denk het om. Maak van een probleem een mogelijkheid. Hoe? Simpel. Door te kijken naar wat er is en wat er zou-kunnen-zijn. Van een gebrek een talent maken. Voor alle ouders, onderwijzers, jeugdleiders, trainers, verzorgers, ooms, oma’s, peuterleiders, docenten, oppassers, opa’s, badmeesters, hopmannen, kinderartsen, mentoren, gezinsvoogden, peetooms en -tantes, akela’s, gidsen, kinderrechters, huisartsen, orthopedagogen, gezinsbegeleiders, tantes, jeugdzorgmedewerkers, pleegouders en alle anderen die lastige kinderen en pubers een warm hart toedragen. Koop bij Bol.
Ja maar … Omdenken in relaties (2011)
Miniboekje. Leuk, zo’n boekje over relaties, maar… …dan ken je mijn moeder niet …ik grijp wel naar de fles …het is allemaal een luxeprobleem …ik ben nou eenmaal een einzelgänger …mijn baas is een sukkel …ik heb bindingsangst …een bos bloemen werkt stukken beter …ik volg het wel op Twitter …geef mij maar Dr. Phil …mag ik een teiltje? Lees mijn recensie. Niet meer te koop.
x
xxx
xxx
Ik ben oké, jij bent een sukkel (oktober 2010)
Betweterige schoonzus, bemoeizuchtige baas of onhandelbaar kind? Stop ze te veranderen. Ze zijn wie ze zijn. En dat zal altijd zo blijven. Is dat erg? Nee. Denk het om. Ze zijn je goudmijn. Na de bestsellers Ja-maar wat als alles lukt?, Huh?! en Omdenken is Berthold Gunster terug met een boek over een onderwerp wat iedereen zal aanspreken: relaties. We hebben er elke dag mee te maken. Ze kunnen een bron zijn van stress en verdriet. Maar goede relaties zijn ook datgene wat ons vrolijk en gelukkig maakt. In Ik ben oké jij bent een sukkel past Berthold Gunster de theorie van het omdenken toe op relaties, zowel in zakelijke als privésituaties. Het doel is om een voor beide partijen waardevolle relaties te creëren. Al kan het in sommige gevallen betekenen dat de relatie beter kan worden beëindigd. Koop bij Bol.
Ja maar … Omdenken. Kijk. Denk. Creëer. (januari 2010)
Miniboekje. Dit praktische boekje laat in een notendop zien wat omdenken betekent en hoe je dat doet. Om in te bladeren, te grazen, ideeën op te doen, op het verkeerde been gezet te worden en vooral om je eigen creatieve vermogens te prikkelen. Kortom, om te kijken, denken en – vooral – creëren. Lees mijn recensie. Koop bij Bol.
xx
xxx
Huh?! De techniek van het omdenken (november 2009)
Voor de pessimist is het glas half leeg. Voor de optimist is het glas half vol. Neef Berthold gaat in Huh?! uit van een derde benadering: waar is de kraan? Dit boek gaat over de overgang van een ja-maar naar een ja-en-manier van denken. Van het denken in termen van problemen naar het denken in termen van mogelijkheden. De techniek die dit boek daartoe aanreikt is die van het omdenken. In Huh?! worden in totaal vijftien strategieën beschreven waarmee je een probleem in een mogelijkheid kunt omdenken. Het resultaat? Creativiteit, vernieuwing en innovatie. Lees mijn recensie. Koop bij Bol.
xx
xxx
Ja maar … ik ben wel leraar (2007)
Bas heeft ADHD. Een lerares biologie die een boswandeling met de klas van Bas gaat maken, houdt haar hart vast. Bas gaat vast rottigheid uithalen. Hij kan zijn focus natuurlijk niet bij de opdrachten houden. Wat nu? Bas streng toespreken, zodat hij de opdracht uitvoert zoals omschreven in het programma? Ze heeft al vaak ervaren dat dat niet bijdraagt aan een aangename les. De lerares besluit het deze keer anders te doen. Ze gaat naast Bas fietsen en vraagt hem oprecht: “Bas, zoals je weet hebben we zo dadelijk een opdracht rondom boomherkenning. Ik wil jou vragen of je daarnaast wilt kijken of je andere bijzondere dingen ziet in het bos.” Na een kwartier slaat de verbazing toe bij de lerares. Bas maant de klas tot stilte en fluistert ‘Kijk, een ree!’ Dit voorbeeld laat zien hoe je op een andere manier naar je werk in het onderwijs kunt kijken. Het boek werkt in zeven praktijkprincipes uit hoe je anders kunt werken met dezelfde mensen. Een positief boek met veel pakkende praktijkverhalen, geen diepgaande wetenschappelijke onderbouwingen. Koop bij Bol.
Ja maar … wat als alles lukt? (2005)
Hoe komt het dat we zo vaak niet doen wat we ten diepste willen? Waar komt toch die innerlijke stem vandaan die ons ervan weerhoudt ten volle te leven? Ja, maar dat kan ik niet. Ja, maar daar ben ik te oud voor. Ja, maar zo ben ik nou eenmaal. Ja-maar als levenshouding is op zijn zachtst gezegd niet erg vruchtbaar. Het maakt ons voorzichtig, sceptisch en argwanend. Nadenken over het leven is tenslotte iets anders dan er aan deelnemen. Als we niet oppassen, wikken en wegen we net zolang tot we buitenstaander zijn geworden van ons eigen leven. Gelukkig is er hoop. Er is namelijk ook een andere levenshouding: ja-en. In de wereld van ja-en zijn er geen grenzen. Alles is mogelijk. Het is de positie van creatieve ondernemers, inspirerende leiders en energieke levensgenieters. Ze benaderen het leven als een spel. ‘Wat ze doen’ lijkt moeiteloos samen te vallen met ‘wie ze zijn’. Doel van dit boek is ja-maar-gedrag te veranderen in ja-en-gedrag. Aan de hand van tien regels legt Berthold uit hoe je die overgang kunt maken. ‘Ja, maar’ zal nooit meer zo klinken als vroeger. Ga naar de Samenvatting. Lees waarom ik dit een Must Read vond. Lees mijn recensie. Koop bij Bol.
(Deze informatie komt voornamelijk uit ‘neef’ Berthold’s eigen website, Goodreads en Bol.com.).
Meer weten over mijn familie?
- In januari 2023 stelde ik neef Menno Lanting voor.
- En in februari nicht Jitske Kramer.
- In maart was de beurt aan neef David Graeber.
- April was voor nicht Naomi Klein.
- In mei stelde ik neef Joris Luyendijk voor.
- En in juni nicht Margriet Sitskoorn.
- In juli was de beurt aan neef Daniel Pink.
- Augustus was voor nicht Mariana Mazzucato.
- In september stelde ik oom Jos Burgers voor.
- En in oktober nicht Danielle Braun.
- In november was de beurt aan oom Stephen R. Covey en zijn kinderen.
- December was voor nicht Brené Brown.
- In januari 2024 stelde ik neef Martin van Staveren voor.
- En in februari nicht Japke-d. Bouma.
- In maart was de beurt aan neef Walter Isaacson
- April was voor nicht Kate Raworth.
- In mei stelde ik neef Raymond de Looze voor.
- En in juni nicht Roos Vonk.
- In juli was de beurt aan oom Daniel Kahneman.
- Augustus was voor nicht Rita McGrath.
- In september stelde ik neef Berthold Gunster voor.
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken. Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!